Forum Replies Created
-
AuthorPosts
-
ივერიელიParticipantმართლსაწინააღმდეგო ქმედება სახელშეკრულებო ურთიერთობაში
მართლსაწინააღმდეგო ქმედებას სახელშეკრულებო ურთიერთობაში წარმოადგენს სახელშეკრულებო ვალდებულების დარღვევა, კერძოდ სამოქალაქო კოდექსის 361-ე მუხლის მე-2 ნაწილით დადგენილი წესით სახელშეკრულებო ვალდებულების ჯეროვნად შეუსრულებლობა.
სახელშეკრულებო ურთიერთობაში მოვალე მართლსაწინაამღვდეგო ქმედებით არღვევს კონტრაჰენტის რელატიურ უფლებებს, ხოლო არასახელშეკრულებო ურთიერთობებში ირღვევა კრედიტორის აბსოლუტური უფლებები.
ივერიელიParticipantბავშვის ქონების განკარგვა
(სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება №2ბ/3275-15)
„ბავშვის უფლებათა კონვენციის“ 32-ე მუხლის პირველი პუნქტის შესაბამისად, მონაწილე სახელმწიფოები აღიარებენ ბავშვის უფლებას, დაცული იყოს ეკონომიკური ექსპლუატაციისაგან.
ეკონომიკურ ექსპლუატაციაში იგულისხმება ბავშვის შრომითი რესურსის ბოროტად გამოყენება, ასევე მისი ქონებით არამიზნობრივად, ბავშვის ინტერესების საზიანოდ სარგებლობა, ბავშვის ქონების ბავშვის ინტერესების საწინააღმდეგოდ განკარგვა.
ბავშვის ქონებით არამიზნობრივი სარგებლობა სახეზეა, როდესაც სარგებლობას ბავშვის ქონების შემცირება ან მისი სრული მოსპობა სდევს თან და, ამასთან, ამგვარი სარგებლობის მიზანს ბავშვის ინტერესი არ ამართლებს. ოჯახის ქონებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესება, რაღა თქმა უნდა, არაპირდაპირ,
თუმცა, მაინც, ბავშვის ინტერესებშია, თუმცა, ოჯახის ქონებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესების მიზნით ბავშვის ქონებაზე რისკის გაწევა, მით უფრო, თუ რისკი გაუთვლელი და დაუზღვეველია, ბავშვის ინტერესების საზიანო შედეგის მომტანია. შესაბამისად, ბავშვის ქონება უნდა განიკარგოს მხოლოდ ბავშვის ინტერესებში.
ქონების განკარგვა, მათ შორის, ქონების გასხვისება, ბავშვის პირდაპირ ინტერესს შეესაბამება, თუ ბავშვის ქონებრივი მდგომარეობის გაუარესება ბავშვის ისეთ მაღალ ინტერესს შეესატყვისება, როგორიცაა, მისი ჯანმრთელობა, განათლება, უსაფრთხოება და ა. შ. ამდენად, ბავშვის ქონების განკარგვა ბავშვის ინტერესებს შეესაბამება, თუ ქონების განკარგვის შედეგად მიღებული სარგებელი ბავშვის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუმჯობესებას ხმარდება, ბავშვის სათანადო განათლებას, მის უსაფრთხო გარემოში ცხოვრებას უზრუნველყოფს, ბავშვის ნორმალურ განვითარებას ემსახურება და ა. შ.
მითითებული მიზნის განხორციელების გარანტი კი, ზემოაღნიშნული კონვენციის შესაბამისად, სახელმწიფოა. სწორედ სახელმწიფოა ვალდებული შექმნას იმგვარი საკანონმდებლო ბერკეტი, რომლის შესაბამისადაც, ბავშვის ქონების განკარგვა სპეციალურ, საამისოდ კომპეტენტური ორგანოების ნებართვას საჭიროებს, ხოლო ბავშვის ინტერესის გონივრული შეფასება მათ ზედამხედველობას ექვემდებარება.
ამდენად, პალატა განმარტავს, რომ საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი მშობლებს ბავშვების ქონებასთან მიმართებით შეზღუდულ უფლებას უწესებს და მხოლოდ აღნიშნული ქონების მართვისა და გამოყენების უფლებას ანიჭებს. ქონების მართვა და გამოყენება, არც სიტყვასიტყვითი და არც ლოგიკური და შინაარსობრივი ახსნა-განმარტების შედეგად, განკარგვის უფლებამოსილებას არ გულისხმობს. რაც შეეხება ამავე მუხლის მე-6 ნაწილის დანაწესს მასზედ, რომ მშობლები არასრულწლოვანი შვილების კანონიერი წარმომადგენლები არიან და განსაკუთრებულ რწმუნებულებათა გარეშე მათი უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად გამოდიან, ნიშნავს იმას, რომ მშობელი ბავშვის სახელით მხოლოდ და მხოლოდ ისეთ გარიგებებს დებს, რომლებიც ბავშვის ნებას შეესაბამება და ამასთან, აღნიშნული გარიგება ბავშვის ინტერესებშია.
მოცემულ შემთხვევაში, ბავშვის კუთვნილი ქონების იპოთეკით დატვირთვა, მშობლების მიერ აღებული სესხის უზრუნველსაყოფად, არ შეიძლება მიჩნეულ იქნეს მცირეწლოვანი ბავშვის ნების შესაბამისად. რაც შეეხება ბავშვის ინტერესს, საგულისხმოა, რომ მოცემულ შემთხვევაში, არც ბავშვის ნამდვილი ინტერესია სახეზე, რადგან ბიზნესის დასაწყებად სესხის აღება, თუნდაც, ოჯახის ეკონომიკური მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად, ბავშვის ნამდვილ ეკონომიკურ ინტერესს არ შეესატყვისება, ვინაიდან სესხად აღებული თანხებით ბიზნესის წარმოება, შესაბამისი ბიზნეს გეგმისა და დაუზღვეველი რისკის პირობებში, სერიოზული საფრთხის შემცველია. ბავშვის ქონების დაკარგვის საფრთხის არსებობა კი იმთავითვე ბავშვის ინტერესების საზიანოა. ამდენად, მშობლების მიერ აღებული სესხის უზრუნველსაყოფად მცირეწლოვანი ბავშვის ქონების იპოთეკით დატვირთვა ბავშვის ინტერესის საწინააღმდეგო გარიგებაა.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 54-ე მუხლის მიხედვით, ბათილია გარიგება, რომელიც არღვევს კანონით დადგენილ წესსა და აკრძალვებს, ეწინააღმდეგება საჯარო წესრიგს ან ზნეობის ნორმებს.
ამდენად, ბავშვის ქონებაზე გარიგების დადება, რა დროსაც, გამოკვეთილი არ არის ბავშვის უპირატესი ინტერესი, არღვევს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1198-ე მუხლის მე-6 ნაწილის დანაწესს მასზედ, რომ მშობლების მიერ ბავშვის სახელით გარიგების დადება მხოლოდ და მხოლოდ ბავშვის უფლებებისა და ინტერესების დაცვას უნდა ემსახურებოდეს, შესაბამისად, სადავო გარიგება, როგორც ბავშვის ინტერესების საზიანო და ამგვარად, კანონსაწინააღმდეგო, ბათილია.
პალატა დამატებით განმარტავს, რომ მშობლის მიერ ბავშვის სახელით გარიგების დადება, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის შესაბამისად, სპეციალურ ნებართვას არ საჭიროებს. ამგვარი დასკვნის სამართლებრივი საფუძველია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1198-ე მუხლის დანაწესი მასზედ, რომ მშობელი ბავშვის სახელით განსაკუთრებული ნებართვისა და რწმუნებულების გარეშე მოქმედებს. მაშინ, როდესაც ბავშვის სახელით, მეურვისა და მზრუნველის მიერ გარიგების დადება, სამოქალაქო კოდექსის 1294-ე მუხლის შესაბამისად, მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ნებართვას საჭიროებს. ნიშანდობლივია, რომ ამგვარი საკანონმდებლო წესრიგი ბავშვის წინაშე მშობლის განსაკუთრებული პასუხისმგებლობით არის განპირობებული, ვინაიდან ბავშვის უფლებათა დაცვა და მის ინტერესში მოქმედება მშობლის უზენაესი ვალდებულებაა.
სამოქალაქო კოდექსის 1299-ე მუხლის თანახმად, მშობლების უფლებები არ უნდა განხორციელდეს ისე, რომ ამით ზიანი მიადგეს ბავშვის ინტერესებს.
ზემოაღნიშნულ ნორმათა ანალიზი ცხადყოფს, რომ კანონი პირდაპირ ავალდებულებს მშობლებს თავიანთი არასრულწლოვანი შვილების უფლებებისა და ინტერესების დაცვას, რაც ასევე, შვილების ქონების მართვასა და გამოყენებას გულისხმობს.
სააპელაციო პალატა არ იზიარებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს სამართლებრივ დასკვნებს მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს როლზე მშობლის უფლების განხორციელების პროცესში და მიაჩნია, რომ მესამე პირებთან შვილის წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების განხორციელებისას, სამოქალაქო კოდექსი არ ადგენს პირდაპირ კონტროლს მშობლის მიერ არასრულწლოვანის ქონებრივი აქტივების განკარგვაზე, მაგრამ ამასთან, სამოქალაქო კოდექსის 1299-ე მუხლის დანაწესი, რომელიც ნორმა-პრინციპის სახით არის დეკლარირებული და იმპერატიული ხასიათისაა, მშობლის მოქმედების თავისუფლებას ზღუდავს არასრულწლოვანის ინტერესებით და მოითხოვს, რომ მშობლის უფლებები ისე განხორციელდეს, რომ ამით ზიანი არ მადგეს ბავშვის ინტერესებს. დასახელებული ნორმით დაკისრებული ვალდებულება მშობელს უზღუდავს შვილების სახელით ნებისმიერი საფუძვლით გარიგების დადების შესაძლებლობას. გარიგების დადების ერთადერთ საფუძველს და ლეგიტიმურ მიზანს უნდა წარმოადგენდეს შვილის ინტერესების უკეთ უზრუნველყოფა.
ივერიელიParticipantმეც ვერ მივხვდი, ჩემი პოზიცია იყო, რომ უსაფუძვლო გამდიდრებით შეიძლებოდა ამ ფულის დაბრუება, რადგან გარიგება წარმოადგენდა ბათილი სამოქალაქო გარიგებას სსკ-ის 54-ე მუხლის მიხედვით (კანონსაწინააღმდეგო გარიგება). ხოლო ის რაც ვალდებულების გარეშე ერთმა პირმა მეორეს გადასცა უნდა დააბრუნოს 385-ე, 976-ე მხულების საფუძველზე.
ივერიელიParticipantმოკლედ ერთ ყოფილ პროკურორთან მომივიდა სერიოზული დავა.. შემდეგ საკითხზე:
“ა”-მ ქრთამი მისცა “ბ”-ს და “ბ”-მ არ განახორციელა ის მოქმედება, რასაც დაპირდა “ა”-ს ამ ქრთამის სანაცვლოდ.. შემდეგ “ა”-მ დააჭერინა “ბ”…
შეუძლია თუ არა “ა”-ს სამოქალაქო-სამართლებრივი გზით დაიბრუნოს გადაცემული ქრთამი, კერძოდ უსაფუძვლოდ გამდიდრების ნორმებით? პასუხი დაასაბუთოს ვინც გადაწყვეტს პასუხს 😀
ივერიელიParticipantმოდი ასე ვთქვათ… გამოვყოთ ორი ტიპის სახელშეკრულებო ცვლილება:
1. არსებითი- როცა მოთხოვნის მოცულობა არსებითად იცვლება და იცვლება მასთან დაკავშირებული რეგულაციები (ამას დავარქვათ რესტრუქტურიზაცია), ასეთ შემთხვევაში სამოქალაქო კოდექსის 286-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მიხედვით, იპოთეკა ვეღარ გავრცელდება რესტრუქტურიზებულ მოთხოვნაზე.
2. არაარსებითი, როცა იცვლება ვთქვათ რაღაც უმნიშვნელო პირობა, რომელიც გავლენას ვერ ახდენს მოთხოვნის მოცულობაზე, ასეთ შემთხვევაში იპოთეკა დარჩება.
ამდენად პირველ შემთვევაში საჭიროა მესაკუთრის თანხმობა, მეორეში არა… ხოლო თანხმობის გარეშე, მესაკუთრე უფლებამოსილია მოითხოვოს იპოთეკის შეწყვეტა.
ივერიელიParticipantუფლების ბოროტად გამოყენების დაუშვებლობა (სკ. 115-ე მუხლი)
(სუსგ. N-ას-1385-1307-2012 )
თბილისის სააპელაციო სასამართლომ, შემოსული საჩივრის განხილვისას, ის ფაქტი, რომ მოსარჩელემ ვალდებულების დარღვევიდან 2 წლისა და 5 თვის გასვლის შემდეგ წარადგინა სარჩელი, შეაფასა, როგორც მისთვის მინიჭებული უფლების ბოროტად გამოყენება.
საკასაციო სასამართლომ განმარტება: სკ-ის 115-ე მუხლით რეგლამენტირებულია უფლების ბოროტად გამოყენების დაუშვებლობის პრინციპი. უფლების ბოროტად გამოყენებას მაშინ აქვს ადგილი, თუ პირი მოქმედებს არამართლზომიერად, ამასთან ქმედება მიზნად ისახავს მხოლოდ სხვისი სამართლებრივი სიკეთის ხელყოფას და არ ემსახურება საკუთარი უფლების დაცვას ან აღდგენას. ის ფაქტი, რომ მოსარჩელემ მოპასუხის მხრიდან ვალდებულების დარღვევიდან დაუყოვნებლივ არ წარმოადგინა სარჩელი სასამართლოში, არ შეიძლება განვიხილოთ უფლების ბოროტად გამოყენებად, მით უმეტეს მაშინ, როცა მოსარჩელემ საკუთარი უფლების რეალიზაცია კანონით დადგენილი ხანდაზმულობის ვადის დაცვით შეძლო. საკასაციო სასამათლომ იხელმძღვანელა რა სსკ-ის 411-ე მუხლით, მიიღო ახალი გადაწყვეტილება სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის თაობაზე.
ივერიელიParticipantმესაკუთრეს აქვს იმის საშუალება, რომ იპოთეკართან შეთანხმებით განსაზღვროს უზრუნველყოფის მოცულობა, თუ არ განსაზღვრა, მაშინ მასზეა რისკი მაგ პროცენტის ზრდასთან დაკავშირებით უზრუნველყოფილი ხელშეკრულების ფარგლებში. მაგ: თუ იპოთეკა იდება სესხის ხელშეკრულების უზრუნველსაყოფად, იპოთეკაში შეიძლება განისაზღვროს, რომ იპოთეკით უზრუნველყოფილი ხდება მხოლოდ სესხის ძირითადი თანხა, ან ძირითადი თანხა + პროცენტის გარკვეული რაოდენობა. თუ მსგავსი შეთანხმება არ გვაქვს, მაშინ გამოდის, რომ იპოთეკით უზრუნველყოფილია მთლიანად სესხის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე მოთხოვნა, თავისი ცვლილებიან-შესწორებიანა.
კარგი შევეშვათ, მაგას ბოლო წინადადებაზე რას იტყვი, რესტრუქტიზაციაზის თაობაზე? არის თუ არა რესტრუქტურიზაციის ხელშეკრულება ძველი ურთიერთობის შეწყვეტის და ახლის დაწყების საფუძველი?
ივერიელიParticipantხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულების შესრულების ფაქტის მტკიცება
(განჩინება N-ას-1610-1511-2012)
ანალოგიური საქმეები: #ას-864-810-2012; #ას-1118-1049-2012; #ას-1249-1178-2012; #ას-1510-1425-2012; #ას-1432-1351-2012; #ას-61-57-2013; #ას-95-90-2013.
სააპელაციო სასამართომ, საჩივრის განხილვისას, უგულვებელყო სსკ-ის 105-ე მუხლის მოთხოვნა, კერძოდ, ყოველგვარი წერილობითი მტკიცებულების საფუძველზე დადგენილად მიიჩნია კასატორის მიერ შემოსავლის მიღების ფაქტი, მაშინ, როდესაც ნებისმიერი ხელშეკრულების არსებობა, მისი შესრულების დამადასტურებელი უტყუარი მტკიცებულება არ არის. გასაჩივრებული გადაწყვეტილებით სასამართლომ კასატორს მძიმე ფინანსური ვალდებულება დააკისრა (ალიმენტის გადახდა შვილისათვის).
საკასაციო სასამართლოს განმარტება: საქმეში არსებული მტკიცებულებები აკმაყოფილებენ დასაშვებობის მოთხოვნებს, თუმცა, ცალსახად და ერთმნიშვნელოვნად არ ადასტურებენ კასატორის მატერიალურ მდგომარეობას იმ სახით, როგორც ეს სააპელაციო სასამართლომ მიიჩნია დადგენილად, შესაბამისად, დაუსაბუთებელია სასამართლოს შინაგანი რწმენა და იგი არ გამომდინარეობს სსკ-ის 105-ე მუხლის მოთხოვნათა დაცვით შესრულებული მტკიცებულებათა შეფასებიდან. ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლომ სსკ-ის 412-ე მუხლის საფუძველზე საქმე ხელახლა განსახილველად დაუბრუნა სააპელაციო სასამართლოს.
ივერიელიParticipantთანასაკუთრების ნატურით გაყოფა
(განჩინება N-ას-1656-1553-2012)
სააპელაციო სასამართლომ, შემოსული საჩივრის განხილვისას, უკრიტიკოდ გაიზიარა საინჟინრო-ტექნიკური ექსპერტიზის დასკვნა და უძრავი ქონების ნატურით დაყოფა, სკ-ის 963-ე მუხლის შესაბამისად, შესაძლებლად მიიჩნია. ექსპერტიზის დასკვნა, რომელსაც დაემყარა სასამართლო, არ შეიცავდა მითითებას ქონების გაყოფისას ნივთის ღირებულების შემცირების საკითხზე.
საკასაციო სასამართლოს განმარტება: სამოქალაქო საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებულია რა გარკვეული საკითხების მიმართ მცოდნე პირის _ ექსპერტის დასკვნის შეფასების შესაძლებლობა, კანონმდებელი ამ პირის დასკვნას, როგორც მტკიცებულებას, სავალდებულოდ არ მიიჩნევს და სხვა მტკიცებულებებთან ერთად სასამართლოს მიერ მისი შეფასების აუცილებლობას ადგენს.
სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 172-ე მუხლის თანახმად, ექსპერტის დასკვნა სასამართლოსათვის სავალდებულო არ არის და იგი შეფასდება სსკ-ის 105-ე მუხლით დადგენილი წესით. სკ-ის 963-ე მუხლის გამოყენება შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ:
1) საზიარო საგანი (საგნები) შეიძლება, დაიყოს ერთგვაროვან ნაწილებად;
2) ამგვარი დაყოფის შედეგად არ მცირდება ნივთის ღირებულება.
აღსანიშნავია, რომ ღირებულებაში იგულისხმება მისი საგნობრივი (ფუნქციური) დანიშნულება და არა ნივთის საბაზრო ღირებულება. ამდენად, სსკ-ის 412-ე მუხლის საფუძველზე საკასაციო სასამართლომ გააუქმა სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება და საქმე ხელახლა განსახილველად დააბრუნა იმავე სასამართლოში.
ივერიელიParticipant<p>წინარე ხელშეკრულების საკითხები განვიხილეთ სესხის ხელშეკრულებასთან დაკავშირებით ( სესხის თემა 1-2 გვ.) და ასევე ამავე თემაში პირველ გვერდზე შევეხეთ წინარე ხელშეკრულებებს.</p>
<p> </p>
<p>ძალიან მნიშვნელოვანი და საინტერესო თემაა წინარე ხელშეკრულებები და პრაქტიკაში ძალიან ხშირად გამოიყენება და დიდი როლი უკავია, თუმცა მიუხედავად ამისა, ბევრი ვერ აცნობიერებს წინარე ხელშეკრულებების მნიშვნელობას. </p>
<p> </p> -
AuthorPosts
