[ივერიელი]

ნარდობის ხელშეკრულება – მტკიცების ტვირთი სამუშაოს ნაკლის შესახებ

(სუსგ. №ას-637-595-2017 )

განსახილველი საქმე ეხება ნარდობის სახელშეკრულებო ურთიერთობიდან გამომდინარე, დარჩენილი ასანაზღაურებელი თანხის, პირგასამტეხლოსა და მიუღებელი შემოსავლის დაკისრების მოთხოვნას, სსკ-ის 629.1, 417-ე-418-ე  , 411-ე , 408.1 მუხლებიდან გამომდინარე.

ამ ნორმებით გათვალისწინებული სამართლებრივი შედეგის განმაპირობებელი სამართლებრივი წანამძღვრების განხორციელება არ არის სადავო; მხარეთა შორის სადავო მხოლოდ შესრულებულ სამუშაოთა ნაკლოვანებაა (ნივთობრივად უნაკლო ნაკეთობა, სსკ-ის 641-ე მუხლის პირველი ნაწილი)

საკასაციო პალატა მიიჩნევს, რომ იმ გარემოების მტკიცების ტვირთი, რომ მოსარჩელის მიერ შესრულებული სამუშაო ნაკლის მქონეა, მოპასუხის მტკიცების საგანში შემავალი გარემოებაა.

კონკრეტულ შემთხვევაში, საქმეში წარმოდგენილი არ არის სათანადო მტკიცებულება, რაც აღნიშნულ სადავო ფაქტობრივ გარემოებას დაადასტურებდა.

რაც შეეხება იმას, რომ მოსარჩელე საგარანტიო წერილის გაცემაზე უარს აცხადებს, აღნიშნული პალატის მოსაზრებით, არ შეიძლება, განხილულ იქნეს იმის დამადასტურებელ მტკიცებულებად, რომ ნაკეთობა ნაკლის მქონეა. აღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო პალატას უსაფუძვლოდ მიაჩნია, კასატორის მითითება მოსარჩელის მიერ შესრულებულ სამუშაოთა ნაკლოვანებასთან დაკავშირებით.

საკასაციო საჩივარი არ არის დასაშვები არც იმ საფუძვლით, რომ სააპელაციო სასამართლოს განჩინება განსხვავდება ამ კატეგორიის საქმეებზე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მანამდე არსებული პრაქტიკისაგან (იხ. სუსგ  N ას-487-455-2017, 2017 წლის 6 ივნისის განჩინება; N ას-763-731-2016, 2016 წლის 6 დეკემბრის განჩინება).

[ივერიელი]

გადასახადის გადამხდელის სამართლებრივი შეცდომის (არცოდნის) ფარგლები  და პასუხისმგებლობისგან გათავისუფლება

საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის 2014 წლის 7 ნოემბრის განმარტება საქმეზე #ბს-222-219(კ14):

უზენაესმა სასამართლომ განმარტა, რომ საგადასახადო პასუხისმგებლობისგან არ თავისუფლდება პირი, თუ ის გაუფრთხილებლად მოქმედებდა, რაც ბრალის ერთ-ერთ ფორმას წარმოადგენს.

გამოყენებული მუხლები:

საგადასახადო კოდექსის 269.7 მუხლი:

საგადასახადო ორგანოს/დავის განმხილველ ორგანოს ან სასამართლოს უფლება აქვს, გაათავისუფლოს კეთილსინდისიერი გადასახადის გადამხდელი ამ კოდექსით გათვალისწინებული სანქციისაგან, თუ სამართალდარღვევა გამოწვეულია გადასახადის გადამხდელის შეცდომით/არცოდნით.

ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მე-10 მუხლი:

ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევად (გადაცდომად) ჩაითვლება სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი წესრიგის, საკუთრების, მოქალაქეთა უფლებებისა და თავისუფლებების, მმართველობის დადგენილი წესის ხელმყოფი მართლსაწინააღმდეგო, ბრალეული (განზრახი ან გაუფრთხილებელი) მოქმედება ან უმოქმედობა, რომლისთვისაც კანონმდებლობით გათვალისწინებულია ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა.

სასამართლოს ფაქტობრივ-სამართლებრივი შეცდომა: ახალციხის რაიონულმა სასამართლომ 2013 წლის 31 ოქტომბრის გადაწყვეტილებით (საქმე #3/064-13) არ დააკმაყოფილა სარჩელი სსიპ შემოსავლების სამსახურის საგადასახადო სამართალდარღვევის ოქმისა და ბრძანების ბათილად ცნობის შესახებ.

თბილისის სააპელაციო სასამართლომ (#3ბ/1544-13, 12.03.14) უცვლელად დატოვა გასაჩივრებული გადაწყვეტილება ისე, რომ არ იმსჯელა სააპელაციო საჩივრის ძირითად მოტივზე საგადასახადო კოდექსის 269.7 მუხლის არასწორ გამოყენებასთან დაკავშირებით, ისე მიიჩნია მოსარჩელე კეთილსინდისიერ გადამხდელად, რომ არ გამოარკვია, მოქმედებდა თუ არა იგი საპატიებელი შეცდომის პირობებში. ამასთანავე არ გაითვალისწინა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მე-10 მუხლის მოთხოვნები.

საკასაციო სასამართლოს განმარტება: საკასაციო სასამართლოს შეფასებით მოსარჩელე არ მოქმედებდა სამართლებრივი შეცდომის ფარგლებში, მისი ქმედება, რომელიც ქვემდგომმა სასამართლოებმა არასწორად დააკვალიფიცირეს შეცდომად, საქმეში არსებული მასალების საფუძველზე რეალურად არ გამორიცხავდა მის ბრალეულობას, რამდენადაც იგი მოქმედებდა გაუფრთხილებლად, რაც ბრალის ერთ-ერთ ფორმას წარმოადგენს, შესაბამისად, არ არსებობდა მისი კეთილსინდისიერ პირად მიჩნევის მატერიალურ-სამართლებრივი საფუძვლები, რის გამოც დაუშვებელია საგადასახადო კოდექსის 269.7 მუხლით მინიჭებული კომპეტენციის ამ ნორმითვე განსაზღვრული პირობებით საგადასახადო პასუხისმგებლობისაგან გათავისუფლების სამართლებრივი შემადგენლობის არარსებობის გამო გამოყენება.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, საკასაციო სასამართლომ გააუქმა სააპელაციო სასამართლოს განჩინება და ახალი გადაწყვეტილებით არ დააკმაყოფილა სარჩელი ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების ბათილად ცნობის შესახებ.

შენიშვნა: ანალოგიურია საქართველოს უზენაესი სასამართლოს #ბს-327-323(კ-14), 02.12.14) განჩინება

[ივერიელი]

დამქირავებლის მიერ ნივთობრივად უნაკლო ნივთის ჩაბარება

სსკ-ის 535-ე მუხლის თანახმად, სააპელაციო სასამართლომ განმარტა, რომ დამქირავებლის მიერ ნივთის მიღებისა და პრეტენზიის განუცხადებლობის შემთხვევაში ივარაუდება, რომ დამქირავებელს გადაეცა ნივთობრივად უნაკლო ნივთი.

შესაბამისად, თუ დამქირავებელი ვერ მიუთითებს იმ ნაკლზე, რომლის თაობაზეც მან იცოდა გამქირავებელთან შეთანხმების საფუძველზე ან ნაკლი აშკარად შესამჩნევი იყო ნივთის გადაცემის მომენტში, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მიიღო სარგებლობაში, როგორც უნაკლო, ამგვარი მოცემულობის არსებობისას ნაკლის გამოსწორება არ უნდა დაეკისროს გამქირავებელს და იგი უნდა განთავისუფლდეს პასუხისმგებლობისაგან.

ნივთობრივი ნაკლის არარსებობისას, დამქირავებელი ვალდებულია, ჩაატაროს მიმდინარე რემონტი საკუთარი ხარჯებით, ამასთან, გაქირავებული ნივთის ცვლილებების ან გაუარესებისათვის, რაც გამოწვეულია ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სარგებლობით, იგი პასუხს არ აგებს (სსკ-ის 547-ე მუხლი). (საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2015 წლის 2 თებერვლის გადაწყვეტილება საქმე №ას-444-419-2014)

[ივერიელი]

საქმე № ას-222-521-04  27 მაისი, 2004 წელი, ქ. თბილისი განმარტების საგანი: მესამე პირის მიერ უსაფუძვლოდ მიღებულის დაბრუნების ვალდებულება  (სამოქალაქო კოდექსის 989-ე მუხლი)

განსახილველ საქმეზე, როგორც პირველი, ისე მეორე ინსტანციის სასამართლოს მიერ (გადაწყვეტილება სააპელაციო სასამართლოს განჩინებით უცვლელი დარჩა) დადგენილია შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებანი: თ. მ-ესა და შპს საამშენებლო კომპანია „კ-სს“ შორის მოხდა შეთანხმება, რომლითაც მ-ე ახალ სახლში ბინის ასაშენებლად შესატანის სახით კომპანიას გადასცემდა მის სახელზე არსებულ ბინას, ხოლო „კ-ი,“ თავის მხრივ, ამ ბინას გადასცემდა მ. ჯ-ს. თ. მ-ესა და „კ-ს“ შორის ხელშეკრულება ბინის მშენებლობის თაობაზე დაიდო 1999წ. 2 მარტს, ხოლო 4 მარტს თ. მ-ემ მ. ჯ-თან დადო ბინის ნასყიდობის ხელშეკრულება. მყიდველს, როგორც ეს მ. ჯ-მაც დაადასტურა, თ.მ-ისთვის ბინის ღირებულება (3000 ლარი) არ გადაუხდია. უდავოა, რომ ბინის ღირებულება არც „კ-ს“ გადაუხდია. ამდენად, დადგენილია, რომ ნასყიდობის ხელშეკრულებით განსაზღვრული ბინის ღირებულება გადახდილი არ არის. ამასთან, ნასყიდობის ხელშეკრულების გაფორმებასთან დაკავშირებული ხარჯები კომპანია „კ-სმა“ გაიღო. 1999წ. 2 მარტის ხელშეკრულების 6.3 პუნქტის თანახმად, ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში შენატანი (ბინა) უბრუნდება თ. მ-ეს. დადგენილია, რომ მ. ჯ-ისთვის სადავო ბინის მასზე გაფორმების დროს ცნობილი იყო, რომ თ. მ-ე ბინას ჯ-ზე გაფორმებით შენატანის სახით აბარებდა „კ-სს“. ეს უკანასკნელი კი ამ შენატანს გადასცემდა მ. ჯ-ს, რომლის მიმართ „კ-სს“ ვალდებულება არ გააჩნდა, ე.ი. მ.ჯ-ი არ იყო „კ-სის“ კრედიტორი. პალატა თვლის, რომ სასამართლომ 1999წ. 2 და 4 მარტის ხელშეკრულებები სწორად დაუკავშირა ერთმანეთს. რომ არა 2 მარტის ხელშეკრულება, არ დაიდებოდა 4 მარტის ნასყიდობის ხელშეკრულება, რადგან არც მ-ეს სურდა ბინის გაყიდვა ჯ-ზე და არც ჯ-ს ყიდვა, მით უფრო, რომ უდავოა ბინის ღირებულებაზე (3000 ლარზე) შეთანხმება ფორმალურია და იგი არ გადაუხდია მ. ჯ-ს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, პალატას მიაჩნია, რომ ნასყიდობის ხელშეკრულება შეწყვეტილია, რადგან მყიდველი ღირებულებას არ იხდის, ხოლო გამყიდველი სკ-ის 352-ე მუხლის საფუძველზე ითხოვს გადაცემული ნივთის დაბრუნებას. მითითებული ნორმით ხელშეკრულებაზე უარის თქმას შედეგად უნდა მოჰყვეს ქონების ნატურით დაბრუნება (რესტიტუცია). სკ-ის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილით მიმღებს — ვითომ-კრედიტორს, კონდიქციური ვალდებულებიდან გამომდინარე, პასუხისმგებლობა ეკისრება — დააბრუნოს ის, რაც უსაფუძვლოდ მიიღო. პირს, რომელმაც სხვას ვალდებულების შესასრულებლად რაიმე გადასცა შეუძლია, მოსთხოვოს ვითომ-კრედიტორს (მიმღებს) მისი უკან დაბრუნება, თუ ვალდებულება შეწყდა შემდგომში. პალატას მიაჩნია, რომ არა წინარე ნარდობის ხელშეკრულება, მოსარჩელის მოთხოვნა, მხოლოდ ამ ნორმაზე მითითებითაც დასაბუთებული იქნებოდა. პალატა თვლის, რომ ურთიერთდაკავშირებული ხელშეკრულებების შეწყვეტის შემთხვევაში, გარდა ზემოაღნიშნული ნორმებისა, მოთხოვნის საფუძვლად შეიძლება მიჩნეულ იქნეს ასევე სსკ-ის 989-ე მუხლიც, რადგან ვითომ-კრედიტორისათვის ან მისი მითითებით სხვისთვის რაიმეს გადაცემისას კანონი ითვალისწინებს გადაცემულის უკან დაბრუნებას. ასეთ შემთხვევაში, თუ პირი, რომელიც მოვალეა, დააბრუნოს მიღებული და სხვას გადასცემს დასაბრუნებელ ქონებას, ეს უკანასკნელი სკ-ის 989-ე მუხლის პირველი ნაწილით მოვალეა, დააბრუნოს მიღებული ქონება. აღნიშნული ნორმით ქონების დაბრუნების მოთხოვნა
270
საფუძვლიანია იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს პირობა: ქონება უსასყიდლოდ უნდა იყოს გადაცემული სხვა პირზე (მესამე პირზე) და ქონების (განსახილველ შემთხვევაში ბინის) დაბრუნება ვითომ-კრედიტორისაგან („კ-სისაგან“) ფაქტობრივად შეუძლებელია. დადგენილია, რომ „კ-სი“ ვითომ-კრედიტორი ბინას ვერ დააბრუნებს, რადგან იგი, როგორც ინდივიდუალური ნივთი, გადასცა მესამე პირს. აღნიშნული გარემოებების არსებობისას ქონების მიმღები (მ.ჯ-ი) ვალდებულია, დააბრუნოს მიღებული ისე, თითქოს მან ნამდვილი კრედიტორისაგან კანონიერი საფუძვლის გარეშე მიიღო იგი. განსახილველ შემთხვევაში ნარდობის ხელშეკრულებით, შენატანის მიმღებმა („კ-სმა“) თ.მ-ეს უსასყიდლოდ გადააფორმებინა ბინა მესამე პირზე, რომელიც ვალდებულია მითითებულ ნორმის საფუძველზე ქონება უკან დააბრუნოს, რადგან მან კანონიერი საფუძვლის გარეშე მიიღო ეს ქონება თ.მ-ისაგან.

[ივერიელი]

ანგარიშ-ფაქტურა, როგორც მტკიცებულება

№ას-653-621-2013

ამდენად, საკასაციო სასამართლოს შეფასებით, სარჩელში მითითებული ფაქტების ლოგიკური შეფასებიდან არ გამომდინარეობს სასამართლოს დასკვნა თანხის უსაფუძვლოდ გადახდის თაობაზე, ამასთანავე, საყურადღებოა, რომ საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოწერა, რომელსაც სარჩელითა და სასამართლო სხდომაზე მიცემული განმარტების ფარგლებში აღნიშნავს შპს „ა.-ი“, განეკუთვნება საჯარო სამართლის (საგადასახადო კანონმდებლობა) რეგულირების სფეროს, შესაბამისად, საგადასახადო ვალდებულების დარღვევამ ანგარიშ-ფაქტურის გამოუწერლობის თვალსაზრისით, არ შეიძლება გავლენა იქონიოს სამოქალაქო ურთიერთობებში ვალდებულების არსებობაზე. თავის მხრივ, გასაზიარებელია კასატორის მსჯელობა, რომ ხელშეკრულების შეწყვეტა არ იწვევს ვალდებულების შეწყვეტის სამართლებრივ შედეგს, ვალდებულების შეწყვეტის რეგულაციას იცნობს სამოქალაქო კოდექსის მე-6 კარი და 427-454-ე მუხლების არც ერთი დანაწესით ხელშეკრულების შეწყვეტა ვალდებულების შეწყვეტასთან არ არის გაიგივებული.

[ივერიელი]

კეთილსინდისიერების პრინციპი

№ას-1338-1376-2014

საკასაციო პალატა განმარტავს, რომ ზოგადად, ყველა მართლწესრიგი სამართლის სუბიექტთა ქცევის წესს კეთილსინდისიერების პრინციპზე აფუძნებს და ამ პრიციპს ნორმატიულ კონცეფციად განიხილავს. იგი თანამედროვე სამართლის, ფილოსოფიისა და ბიზნესის ერთ-ერთი ფუძემდებლური პრინციპია.

კეთილსინდისიერების პრინციპი სათავეს იღებს რომის სამართლიდან. პრინციპი “bona fides“, რომელიც კეთილსინდისიერებას ნიშნავს, მნიშვნელოვან ადგილს იკავებდა  „ius civile“-სა და რომაულ  სამართლებრივ აზროვნებაში. ტერმინ “bona fide“-ს (“fides“) საქმიან ურთიერთობებში გამოყენება ნიშნავდა, რომ მხარეები საკუთარ პირობას თუ მიცემულ სიტყვას იცავდნენ და დაიცავდნენ, წინააღმდეგ შემთხვევში, დაზარალებული მხარე უფლებამოსილი იყო წარედგინა საჩივარი, ე.წ. პრეტენზია (“ex fide bona“) და, მოცემული პრეტენზიის საფუძველზე, კონტრაჰენტისაგან ვალდებულების იძულებითი აღსრულება მოეთხოვა.

თანამედროვე ქართულ სამართლებრივ სივრცეში კეთილსინდისიერება მატერიალურ სამართლებრივ ნორმად გადაიქცა და სამართლიანობასა და თანასწორობაზე  დამყარებულ სამართლებრივ სისტემაში გაერთიანდა, რითაც უფრო ფართო დატვირთვა შეიძინა. კეთილსინდისიერების პრინციპი თანამედროვე განვითარებული ქვეყნების კანონმდებლობასა და დოქტრინაში დიდწილად დაკავშირებულია მორალურ სტანდარტებთან. კეთილსინდისიერება ნიშნავს გულწრფელობას, სამართლიანობას, ვალდებულებების მიმართ პატიოსან დამოკიდებულებას.

კეთილსინდისიერების ინსტიტუტი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სამოქალაქო სამართლისათვის და იგი მთლიანად კერძო სამართლის უმთავრეს პრინციპს წარმოადგენს. სამოქალაქო კოდექსის მე-8 მუხლის მესამე ნაწილის დანაწესის შესაბამისად, სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილენი ვალდებულნი არიან კეთილსინდისიერად განახორციელონ თავიანთი უფლებები და მოვალეობები. კოდექსის ეს დანაწესი, რომელსაც ავსებს სამოქალაქო კოდექსის 361-ე მუხლის მეორე ნაწილი, მოიცავს მთელ კერძო სამართალს. აღნიშნული მუხლების მოქმედება ცალსახა და იმპერატიულია, ამიტომაც მხარეებს არ აქვთ უფლება ხელშეკრულებით ან შეთანხმებით გამორიცხონ მათი მოქმედება. სამოქალაქო კოდექსის მე-8 მუხლის მესამე ნაწილი განსაზღვრავს კეთილსინდისიერებას, როგორც ვალდებულების ძირითად და აუცილებელ კომპონენტს და მხოლოდ ვალდებულებათა შესრულებით არ შემოიფარგლება, ხოლო 361-ე მუხლის მეორე ნაწილის დანაწესი იმის შესახებ, რომ ვალდებულება უნდა შესრულდეს კეთილსინდისიერად, წარმოადგენს კანონისმიერ მოთხოვნას და გულისხმობს, ზოგადად, სამოქალაქო-სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილეთა მიერ ურთიერთობის სხვა მონაწილის ინტერესების პატივისცემას, საკუთარი როლისა და პასუხისმგებლობის გათავისებას, თუნდაც იმ შემთხვევაში, როდესაც მას კონკრეტული პირდაპირი ვალდებულება არ ეკისრება.

უნდა აღინიშნოს, რომ ეს ორი მუხლი მთელი სამოქალაქო ბრუნვის ქვაკუთხედია. აღნიშნული ნორმები საშუალებას იძლევა ნებისმიერი ურთიერთობა სამართლებრივი თვალსაზრისით შეფასდეს. გარდა აღნიშნულისა, კერძო სამართლებრივ  ურთიერთობათა  კეთილსინდისიერად წარმართვის ვალდებულებას სამოქალაქო კოდექსის არაერთი ნორმა ზოგჯერ პირდაპირ ადგენს, ხოლო ნორმათა უმრავლესობა, მართალია, პირდაპირ არ უთითებს მასზე, მაგრამ მაინც მას ეფუძნება. კეთილსინდისიერების პრინციპის ძირითადი ფუნქცია ურთიერთობის მონაწილეთა ინტერესების არა დაპირისპირება, არამედ მათი სოლიდარობაა, რაც ნორმალური სამოქალაქო ბრუნვის საფუძველია. კეთილსინდისიერება არა მარტო უფლების არსებობის, არამედ მოვალეობის შესრულების ვარაუდიცაა.

კეთილსინდისიერება გულისხმობს სამოქალაქო ბრუნვის მონაწილეთა მოქმედებას პასუხისმგებლობით, და ერთმანეთის უფლებებისადმი პატივისცემით მოპყრობას. კეთილსინდისიერება როგორც ნორმატიული, ისე სუბიექტური ნების განმარტების ინსტრუმენტია. მის საფუძველზე აღმოიფხვრება როგორც კანონის, ისე ხელშეკრულების ხარვეზი. კეთილსინდისიერების პრინციპის შინაარსი, უპირველეს ყოვლისა, იმით გამოიხატება, რომ მხარეს, გარდა ვალდებულების ჯეროვანი შესრულებისა, ევალება ვალდებულების კეთილსინდისიერად შესრულებაც, ანუ კონტრაჰენტის პატივსადები ინტერესების გათვალისწინება და დაცვა. ამ მოთხოვნის დარღვევა კი არა მხოლოდ სახელშეკრულებო ვალდებულების შესრულების პროცესში, არამედ სახელშეკრულებო მოლაპარაკებათა და ძირითადი ვალდებულებების შესრულების შემდგომ ეტაპზეც შეიძლება პასუხისმგებლობის დაკისრების საფუძველი  გახდეს.

იურიდიულ ლიტერატურაში გაბატონებული შეხედულების მიხედვით, კეთილსინდისიერების პრინციპს სამი ფუნქცია ეკისრება:

1) ყველა ხელშეკრულება უნდა განიმარტოს კეთილსინდისიერების პრინციპიდან გამომდინარე;

2) კეთილსინდისიერების პრინციპს აქვს ხარვეზის (სამართლის ნორმის ხარვეზის) შემავსებელი ფუნქცია, ასევე ხელშეკრულების პირობათა (რომლებიც მხარეთა  მიერ ან/და კანონით არ იყო გათვალისწინებული) დამატების ფუნქცია;

3) გამაუქმებელი, შემზღუდავი და „მაკორექტირებელი“ ფუნქცია.

კეთილსინდისიერების ზემოაღნიშნული ფუნქციებიდან გამომდინარობს, რომ ნებისმიერ ვალდებულებით-სამართლებრივ ურთიერთობაში, კრედიტორს არ შეუძლია უარი თქვას მოვალის მიერ ვალდებულების შესრულების მცირე ხელშეწყობაზე, როდესაც მოვალეს კრედიტორის მხრიდან ესაჭიროება ასეთი ხელშეწყობა მასზე ნაკისრი ვალდებულების ჯეროვნად შესრულებისათვის.

[ივერიელი]

საქმის გარემოებათა გამოკვლევა

საქმის გარემოებათა გამოკვლევა: უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება N-ბს-229-226(კ-14)

საქმის მასალებით დასტურდება, რომ სასამართლოს მიერ სადავო საკითხზე საბჭოს თავდაპირველი აქტების ბათილად ცნობისა და ახალი აქტის გამოცემის დავალების შემდეგ ჩატარდა პროფესიული განვითარების საბჭოს სამი სხდომა. აღნიშნულის მიუხედავად, მოსარჩელე მოწვეულ იქნა საბჭოს მხოლოდ ერთ სხდომაზე.

„საექიმო საქმიანობის შესახებ“ კანონის 87-ე მუხლის თანახმად საბჭოს მიერ გადაწყვეტილების მიღებისას მხარეების დასწრება სავალდებულოა. ამავე კანონის 68-ე მუხლის მე-2 პუნქტის მიხედვით შემოწმების შედეგების  ამსახველი დოკუმენტის მომზადებისა და განხილვის ყველა ეტაპზე აუცილებელია იმ დამოუკიდებელი საექიმო საქმიანობის სუბიექტის მონაწილეობა, რომლის საქმიანობაც შემოწმდა.

საქმის მასალებით დასტურდება, რომ ლ. ს-ამ 20.02.13წ. განცხადებით მიმართა სამინისტროს, რომელშიც აღნიშნა, რომ 19.02.13წ. მის ადვოკატს ჩაბარდა სსიპ სამედიცინო საქმიანობის სახელმწიფო რეგულირების სააგენტოს 14.02.13წ. და 18.02.13წ. წერილები, საიდანაც მისთვის ცნობილი გახდა, რომ გადაწყვეტილება მიღებული იქნება საბჭოს თავდაპირველ აქტთან დაკავშირებით სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ.

განმცხადებელმა ითხოვა ეცნობებინათ მისთვის სხდომის თარიღი, რათა ადვოკატს მიცემოდა შესაძლებლობა დასწრებოდა სხდომას და მიეცა განმარტება.აღნიშნულის მიუხედავად, საბჭოს სხდომის თარიღი არც მოსარჩელეს და არც მის წარმომადგენელს არ ეცნობა. საკასაციო პალატა თვლის, რომ სახეზეა „საექიმო საქმიანობის შესახებ“ კანონის 68.2, 87-ე მუხლების, სზაკ-ის 95-ე და 96-ე მუხლების მოთხოვნების დარღვევა, რაც სზაკ-ის 60¹_.1 მუხლის თანახმად აქტის ბათილად ცნობის საფუძველია.

[ივერიელი]

საქმის გარემოებათა გამოკვლევა

ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია ადმინისტრაციული წარმოებისას გამოიკვლიოს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება და გადაწყვეტილება მიიღოს ამ გარემოებათა შეფასებისა და ურთიერთშეჯერების საფუძველზე.

საქმის გარემოებებიდან გამომდინარე ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილია:გამოითხოვოს დოკუმენტები, შეაგროვოს ცნობები, გამოკითხოს მოწმეები, დანიშნოს ექსპერტიზა და ა.შ.

დაუშვებელია, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულსამართლებრივი აქტის გამოცემას საფუძვლად დაედოს ისეთი გარემოება ან ფაქტი, რომელიც კანონით დადგენილი წესით არ არის გამოკვლეული ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ.

ადმინისტრაციულ ორგანოს უფლება არა აქვს წინასწარი გამოკვლევის გარეშე უარი განაცხადოს მის უფლებამოსილებაში შემავალ საკითხზე განცხადების ან შუამდგომლობის მიღებაზე იმ საფუძვლით, რომ ეს განცხადება ან შუამდგომლობა დაუშვებელი ან დაუსაბუთებელია.

მაგ: უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება საქმეზე N-ბს-391-386(კ-14)

,,საჯარო რეესტრის შესახებ“ კანონის 3.6 მუხლის თანახმად მარეგისტრირებელი ორგანო პასუხისმგებელია რეგისტრირებული მონაცემებისა და მათთან დაცული სარეგისტრაციო თუ სხვა დოკუმენტაციის ურთიერთშესაბამისობასა და უსაფრთხოებაზე. სარეგისტრაციო სამსახურმა სარეგისტრაციო წარმოების შეჩერების შესახებ სადავო გადაწყვეტილება მიიღო სარეგისტრაციო სამსახურში დაცული დოკუმენტაციის გამოკვლევის და შეფასების გარეშე.

სარეგისტრაციო წარმოების პროცესში სამსახურს არ დაუდგენია სადავო ფართით რომელიმე სხვა სუბიექტის მიერ სარგებლობის ფაქტი, არ დაუდგენია ამ სადავო ფართზე ამხანაგობის საერთო საკუთრების გამომრიცხავი გარემოება.

სზაკ-ის 53-ე მუხლის მე-5 ნაწილის მიხედვით, ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილი არ არის თავისი გადაწყვეტილება დააფუძნოს იმ გარემოებებზე, ფაქტებზე, მტკიცებულებებზე ან არგუმენტებზე, რომლებიც არ იქნა გამოკვლეული და შესწავლილი ადმინისტრაციული წარმოების დროს. საკასაციო სასამართლო თვლის, რომ ადმინისტრაციული წარმოებისას არ იქნა დაცული კანონმდებლობის მოთხოვნები ადმინისტრაციული წარმოების ჩატარებასთან დაკავშირებით.

ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია ადმინისტრაციული წარმოებისას გამოიკვლიოს საქმისათვის მნიშვნელობის მქონე ყველა გარემოება და გადაწყვეტილება მიიღოს ამ გარემოებათა შეფასებისა და ურთიერთშეჯერების საფუძველზე (სზაკ-ის 96-ე მუხ.).

ადმინისტრაციულ ორგანოს საკითხის გადაწყვეტისას  უნდა დაედგინა საქმისათვის განმსაზღვრელი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები და მათი შეფასების შედეგად მიეღო  გადაწყვეტილება, რასაც მოცემულ შემთხვევაში ადგილი არ ჰქონია. სასკ-ის 32.4 მუხლის თანახმად, თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემულია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის გარემოებების გამოკვლევისა და შეფასების გარეშე, იგი უფლებამოსილია სადავო საკითხის გადაუწყვეტლად ბათილად ცნოს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი და დაავალოს ადმინისტრაციულ ორგანოს ამ გარემოებათა გამოკვლევის და შეფასების შემდეგ გამოსცეს ახალი აქტი.

სასამართლო ამ გადაწყვეტილებას იღებს იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობისათვის მხარის გადაუდებელი კანონიერი ინტერესი, რაც მოცემულ შემთხვევაში სახეზეა. საკასაციო პალატა თვლის, რომ სახეზეა  სასკ-ის 32.4 მუხლით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებების და შეფასების გარეშე ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტების გამოცემის შემთხვევა, რის გამოც საკასაციო პალატა თვლის, რომ არ არსებობს გასაჩივრებული განჩინების გაუქმებისა და საკასაციო საჩივრის დაკმაყოფილების პროცესუალური და სამართლებრივი საფუძველი.

[ივერიელი]

ჩემი პოზიციაა ამ საკითხზე, რომ როცა სახეზეა სახელმწიფო ორგანოს უსაფუძვლოდ გამდიდრება, მის მიერ სახელმწიფო ფუნქციების განხორციელების ფარგლებში, მაშინ დავა უნდა გადაწყდეს ადმინისტრაციული სასამართლოს მიერ, იმის მიუხედავად, რომ უსაფუძვლო გამდიდრება წარმოადგენს სამოქალაქო სამართლებრივ ინსტიტუტს.

ასეთ შემთხვევაში სამოქალაქო სამართლებრივ ინსტიტუცის გამოყენება ხდება ადმინისტრაციული მართლმსაჯულების განხორციელების ფარგლებში, ხოლო ასეთი დავის განხილვა სამოქალაქო წესით დაუშვებელია, რადგან მსგავს შემთხვევაში მოქმედებს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი პრინციპები, რომლებიც არსებითად განსხვავდება სამოქალაქო სამართლებრივი პრინციპებისაგან.

მაგ: როცა უკანონო ინდ. აქტის საფუძველზე მდიდრდება ადმინისტრაციული ორგანო, ამ შემთხვევაში დავა უნდა გადაწყდეს ადმინისტრაციული წესით.

თუმცა ზემოთ მოყვანილი პრაქტიკა საწინააღმდეგოზე უთითებს და შესაბამისად ამ პრაქტიკას უნდა მივყვეთ ალბათ 😀

[ივერიელი]

მინდა დაავანონსო შემდეგი თემა, ეს არის უსაფუძვლო გამდიდრებასთან დაკავშირებული დავის განსჯადობა, როცა გამდიდრებულია სახელმწიფო / ადმინისტრაციული ორგანო.

[Author]

Posts