[ივერიელი]

გადაწყვეტილებაში რა წერია? არამგონია სწორი იყოს ეგრე, უცხოეთში წასვლის შედეგად მამას არ ექნება საშუალება ნახოს შვილი, მიიღოს გადაწყვეტილებები შვილთან დაკავშირებით, რაც არსებითად შელახავს, როგორც მის უფლებებს, ისე შვილის უფლებებს..

[ივერიელი]

შვილიც მიყავს ალბათ და შენ გულისხმობ, შვილთან ერთად უცხოეთში წასვლას ჭირდება თუ არა თანხმობა? ვფიქრობ უნდა ჭირდებოდეს, რადგან უცხოეთში ბავშვის წაყვანა არსებითად განსახვავებული გარემოებაა, იმის მიმართ, რაც არსებობდა სასამართლო გადაწყვეტილების მიღების დროს, ამავდროულად ბავშვის საცხოვრებლად დედის საცხოვრების განსაზღვრა არ ახდენს გავლენას მამის უფლებებზე, მამას და დედას თანაბარი უფლება-მოვალეობები აქვთ შვილთან დაკავშირებით, ხოლო უცხოეთში ბავშვის წაყვანა ლახავს მამის უფლებებს და ვფიქრობ მას გააჩნია ასეთი ნაბიჯის გადადგიმისას ვეტოს დადების უფლება.

[ივერიელი]

ერთი შეხედვით გავს ინდივიდუალურ-ადმინისტრაციული აქტს, მაგრამ მანდ მნიშვნელოვანია ის მომენტი, რომ სამკვიდრო მოწმობა, როგორც სამკვიდროს მმართველის დანიშვნა, ასევე იპოთეკის მოწმობა და სხვა აქტების მიზანია კერძო ინტერესებიის დაცვა, ისინი გაიცემა კერძო-სამართლებრივი ურთიერთობის ჭრილში და მათი მიზანია დაარეგულიროს კერძო პირებს შორის ურთიერთობები, ამიტომაც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ აღნიშნული აქტები, მათ შორის სამკვიდროს მოწმობაც, რომელსაც გააჩნია კონკრეტული დანიშნულება- დაადასტუროს სამკვიდროს მიღების ფაქტი და მოცულობა, წარმოადგენენ კერძო-სამართლებრივ სფეროს და მათი განხილვა უნდა მოხდეს კერძო-სამართლებრივი რეგულაციების მიხედვით.

სწორედ ეს ლოგიკა უდევს საფუძვლად სამკვიდრო მოწმობასთან დაკავშირებული დავების განხილვას სამოქალაქო წესით. ამ საკითხს ეხება გადაწყვეტილება ბს-591-565(გ-08), სადაცა უზენაესმა სასამართლომ განმარტა, რომ სამკვიდრო მოწმობასთან დაკავშირებით დავა უნდა განიხილებოდეს სამოქალაქო წესით.

 

[ივერიელი]

იპოთეკის გავრცელება ქონების შემადგენელ ნაწილზე

(სუსგ. N-ას-1081-1110-2011)

ფაქტობრივი გარემოებები: იპოთეკის ხელშეკრულების დადებისას საცხოვრებელი ბინის მთლიანი ფართის მხოლოდ ნაწილი იყო აღრიცხული საჯარო რეესტრში. მოგვიანებით დანარჩენი ნაწილიც საკუთრების უფლებით აღირიცხა მოპასუხის სახელზე. ბინა არის ერთიანი და მოქცეულია ერთ ჭერქვეშ. სადავოა, ვრცელდება თუ არა იპოთეკა ბინის მოგვიანებით აღრიცხულ ფართზეც.

თბილისის სააპელაციო სასამართლომ (N-2ბ/4715-10 05.05.11) თბილისის საქალაქო სასამართლოს (N-2/7958-2010 30.09.10) გადაწყვეტილებაზე შემოსული საჩივრის განხილვისას სადავო ფართი სამომავლო ქონებად მიიჩნია და სკ-ის 286-ე მუხლზე დაყრდნობით განმარტა, რომ იპოთეკით არ შეიძლება დაიტვირთოს სამომავლო ქონება. იპოთეკის მიზნებისთვის კი, ნებისმიერი ქონება სამომავლოა, რომელიც საჯარო რეესტრში ასახული არ არის. სასამართლოს აზრით, კანონმდებელი იპოთეკის იურიდიულ ძალას რეგისტრაციის მომენტს უკავშირებს. ამდენად, თუ ქონება რეგისტრაციაუნარიანი არ არის, აღნიშნული ნიშნავს, რომ იგი იპოთეკის თაობაზე დადებული გარიგების საგანი ვერ გახდება, ხოლო იპოთეკის ხელშეკრულებით განსაზღვრული პირობა, რომლის მიხედვით იპოთეკა ვრცელდება იპოთეკის საგანთან არსებით შემადგენელ ნაწილად შეერთებულ ნაწილზეც და სამომავლო მიშენება დაშენებაზეც, ეწინააღმდეგება იპოთეკის ლეგალურ დეფინიციას.

პალატის განმარტებით, იპოთეკით დასატვირთად ნივთი აუცილებელია მკაფიოდ იყოს განსაზღვრული და შეუძლებელია იპოთეკის გამოყენება სამომავლო ქონებასთან მიმართებით.

საკასაციო სასამართლოს განმარტება: იპოთეკის ხელშეკრულების მარეგულირებელი სამართლებრივი ნორმები, არ შეიცავენ აკრძალვას მომავალი ქონების უზრუნველყოფის სახით გამოყენების თაობაზე. თუმცა, განსახილველ შემთხვევაში, სადავო ბინა წარმოადგენს არა მომავალ ქონებას, არამედ უძრავი ნივთის ნაწილს, რომელიც მატერიალურად არსებობს გარიგების დადების დროს დაუკანონებელი სახით, რომელიც დავის პერიოდისათვის აღრიცხულია იპოთეკით დატვირთული ქონების შემადგენელ ნაწილად, შესაბამისად, მასზე ვრცელდება ამ ნივთზე არსებული იპოთეკა.

კერძო სამართლის სუბიექტებს შეუძლიათ, კანონის ფარგლებში თავისუფლად დადონ ხელშეკრულება და განსაზღვრონ ამ ხელშეკრულების შინაარსი. აღნიშნული ნორმიდან გამომდინარე, მხარეებს უფლება აქვთ, ხელშეკრულებაში გაითვალისწინონ მათთვის სასურველი დებულებები, მხოლოდ იგი უნდა გამომდინარეობდეს კანონიდან, არ უნდა ეწინააღმდეგებოდეს მას. პალატა მიიჩნევს, რომ იპოთეკის ხელშეკრულების არც ერთი პუნქტი არ შეიძლება მივიჩნიოთ კანონსაწინააღმდეგოდ ან გავაბათილოთ იგი. ასეთ პირობებში შეუძლებელია ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ დებულებათა უგულებელყოფა. განსახილველი დავის სწორად გადასაწყვეტად ასევე დიდი მნიშვნელობა ენიჭება იმის შეფასებას, თუ რა იგულისხმებოდა უძრავ ქონებაში იპოთეკით დატვირთვის დროს. დადგენილი გარემოებებიდან, იმის შესახებ, რომ სადავო ფართი რეალურად არსებობდა და რაც ცნობილი იყო ასევე იპოთეკარისთვისაც, ირკვევა მხარეთა შორის დადებული ხელშეკრულების ერთ ერთი პუნქტიდან, რომელიც ჩამოყალიბებულია შემდეგნაირად: იპოთეკით დაიტვირთა მესაკუთრის კუთვნილი მთელი უძრავი ქონება.

[ივერიელი]

გარდაიცვალა ცოლი, გაიხსნა მისი სამკვიდრო, რომელშიც შევიდა ქმრის სახელზე არსებული ბინის ნახევარი.

ვინაიდან ორი პირველი რიგის მემკვიდრე ყავს ამ დროს ცოლს (შვილი და ქმარი), მათ ეკუთვნით ½ წილი თითოეულს სამკვიდროდან, ანუ საბოლოო ჯამში ბინის ¾ ქმრის საკუთრებაში იყო, მისი გარდაცვალების მომენტში. ვინაიდან ამ უკანასკნელის პირველი რიგის მემკვიდრე არის მხოლოდ შვილი, რომელმაც მართალია ვერ მიიღო კანონით მემკვიდრეობა, რადგან ანდერძი არსებობდა მთლიან სამკვიდროზე, თუმცა მას გააჩნია სავალდებულო წილის მიღების უფლება, რაც ამ ბინის შემთხვევაში იქნება ¾-ის ნახევარი ანუ ბინის 3/8 ნაწილი.

საბოლოო ჯამში შვილს დარჩება ბინის 3/8 + 2/8 (რაც დედის სამკვიდროდან ერგო)=5/8, ხოლო მეზობელს 3/8.

[ივერიელი]

და ბოლოს უნდა აღინიშნოს 323-ე მუხლის მნიშვნელობაც ამ საკითხთან დაკავშირებით.. რომლის მიხედვითაც, “ხელშეკრულება, რომლითაც ერთი მხარე იღებს ვალდებულებას, უძრავ ნივთზე საკუთრება გადასცეს სხვას ან შეიძინოს იგი, მოითხოვს წერილობით ფორმას.” ანუ კანონმდებელი უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლების გადაცემის ვალდებულების წარმოშობას უკავშირებს წერილობით ფორმას, ხოლო საკუთრების უფლების გადაცემის ფაქტს უკავშირებს რეესტრში რეგისტრაციას.

 

ამ შემთხვევაში უნდა გამიჯნოთ ერთი მხრივ საკუთრების უფლების გადაცემის ვალდებულების წარმოშა (ვალდებულებითი ურთიერთობის წარმოშობა) რომლის ნამდვილობისათვის საკმარისია მხარეთა წერილობითი შეთანხმება (სკ-ის 323-ე მუხლის მიხედვით) და მეორე მხრივ საკუთრების უფლების გადაცემა (სანივთო სამათლებრივი გარიგება 183 და 311 (პრიმა)), რომელიც საჭიროებს ნოტარიულ დამოწმებას და საკუთრების უფლების რეესტში რეგისტრაციას.

[ივერიელი]

მანდ სხვა ნიუანსიც არის, როცა ნოტარიულად არის დამოწმებული ხელშეკრულება… უკვე მემკვიდრის ნების გამოვლენა აღარაა საჭირო.. ყველა ნება გამოვლენილია იმისთვის საკამრისად, რომ მოხდეს საკუთრების უფლების რეგისტრაცია მარჩენალზე.. აი ამ გარემოებას, როგორ შეაფასებდი შენ?

[ივერიელი]

მეც არ ვეთანხმები… თუ გადაწონის რა ვუყოთ იმ უფლებას, რომელიც გადაიწონა? სამოქალაქო ქონებრივი დიზ-ბალანსი შეიქმება..

[ივერიელი]

ხო ანუ, მამკვიდრებელი, რომ ცოცხალი ყოფილიყო ამ შემთხვევაში რა მოხდებოდა? ვინაიდან ნოტარიულად არის ხელშეკრულება დამოწმებული, მარჩენალს შეეძლო მიეტანა იგი და დაერეგისტრირებინა.. უფლებამონაცვლეობის შემთხვევაში არაფერი იცვლება, ეს უფლება არ ქრება არსად.

[ივერიელი]

მოცემულ შემთხვევაში უნდა გაეცეს პასუხი კითხვას, ეკუთვნის თუ არა მარჩენალ/მემკვიდრეს ეს სახლი სამისდღეშიო რჩენის ხელშეკრულების საფუძველზე? თუ პასუხი დადებითია, მაშინ არ აქვს ამ სახლიდან არაფრის მოთხოვნის უფლება “გ”-ს, მაგრამ თუ არ ეკუთვნის, მაშინ აქვს… მე ვფიქრობ, რომ ეკუთვნის სამისდღეშიო რჩენის საფუძველზე და უზენაეს სასამართლოს არ უნდა მიენიჭებინა სავალდებულო წილი “გ”-სთვის.

[Author]

Posts