Forum Replies Created
-
AuthorPosts
-
ივერიელი
Participantვერ დაგეთანხმები იმაში, რომ მხოლოდ მოვალის ინტერესების იცავს 412-ე მუხლი… რეალურად 412-ე მუხლი აწესებს გარკვეულ შეზღუდვებს, მაგრამ მისი მიზანი არ არის მოვალის ინტერესების დაცვა ბრმად, ისე რომ უსამართლოს შეიზღუდოს დაზარალებულის ინტერესები. რეალურად 412-ე მუხლი არის ისეთი მუხლი, რომელიც სასამართლოს უტოვებს შესაძლებლობას ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში სამართლიანად გადაწყვიტოს ზიანის ანაზღაურების საკითხი და დაარეგულიროს ბალანსი მოვალის ინტერესებსა და დაზარალებულის ინტერესებს შორის და ასეც იქცევა სასამართლო, რაზეც მეტყველებს შენ მიერ მოყვანილი სასამარათლო პრაქტიკა.
Participantძნელი საკითხია, პრობლემა დგას სამოქალაქო კოდექსის 412-ე მუხლში, რომლის მიხედვითაც: “ანაზღაურებას ექვემდებარება მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც მოვალისათვის წინასწარ იყო სავარაუდო და წარმოადგენს ზიანის გამომწვევი მოქმედების უშუალო შედეგს.”
რას ნიშნავს მოვალისათვის წინასწარ სავარაუდო ზიანი, აღნიშნულის შეფასების თავისუფლება კანონმდებელმა მიანიჭა სასამართლოს, ხოლო როგორც შენ დაწერე სასამართლომ საკმაოდ ფართოდ განმარტა “წინასწარ სავარაუდო” ზიანის ცნება და იმ შემთხვევებში, როცა სახეზეა დელიქტი და სამსახურეობრივ მოვალეობებს ვერ ახორციელებს პირი, ასეთ შემთხვევბში მიუღებელი შემოსავლის სრულიად დაკისრების ტვირთი დააკისრა სწორედ ზიანის მიმყენებელს.
დავსვათ შეკითხვა, ვთქვათ “ა” აქვს ხელფასი 3.000 ლარი და მას ზიანი მიაყენა “ჭ”-მ გაუფრთხილებლობით მანქანის ტარების შედეგად/ ან მანქანის მომეტებული საფრთხის რეალიზაციის შედეგად, ამ შემთხვევაში რა უფრო სამართლიანი იქნება, 412-ე მუხლი ისე განიმარტოს, რომ “ა”-ს ზიანი სრულიად ანაზღაურდეს, თუ ვიწროდ განიმარტოს და “ჭ” -ს უფრო ლმობიერი სამოქალქო პასუხისმგებლობა დაეკისროს?
ვფიქრობ, სასამართლოს მიდგომა არის სრულიად სამართლიანი და ეფუძნება იმ ვარაუდს, რომ როცა ერთი პირი მეორეს აყენებს ზიანს, მისთვის სავარაუდოა, რომ ეს უკანასკნელი შეიძლება მუშაობდეს სადმე და შესაბამისად იღებდეს გარკვეულ შემოსავალს და თუ ეს მართლაც ასეა, მაშინ ზიანის დაკისრების საფუძველიც გვექნება, ხოლო თუ ზიანი არ იქნება სახეზე, მაშინ ვერ მოითხოვს დაზარალებული ვერაფერს.
Participant2.თავდებობა
სესხის ხელშეკრულების უზრუნველყოფის ეფექტური საშუალებაა თავდებობა. თავდებობის შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხ. https://blh.com.ge/?p=1251
ამ პოსტში კი ზოგადად დავწერ თავდებობის მნიშვნელობაზე სესხის დაბრუნების უზრუნველყოფისათვის.სესხის ხელშეკრულება წარმოადგენს ფარდობითი ურთიერთობის საფუძველს (სესხის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ვალდებულება აკისრია მხოლოდ მსესხებელს, მხოლოდ გამსესხებლის წინაშე), ხოლო თავდებობის ხელშეკრულება იძლევა საშუალებას, რომ გამსესხებლის წინაშე სესხის დაბრუნების ვალდებულება მსესხებლის გარდა ასევე იკისრონ სხვა მესამე პირებმა, რითიც უზრუნველყოფილი იქნება გამსესხებლის ინტერესები.
მაგ: „ა“-მ ისესხა „ბ“-სგან 10.000 ლარი, ხოლო „ბ“ და „გ“-ს შორის დაიდო თავდებობის ხელშეკრულება, რომლის მიხედვითაც „გ“ პასუხს აგებდა სოლიდარულად „ა“-სთან ერთად სესხის დაბრუნებასთან დაკავშირებით.
ამ შემთხვევაში როცა დაიდო სესხის ხელშეკრულება „ა“ და „ბ“-ს შორის, სესხის დაბრუნების მოთხოვნა ამ უკანასკნელს შეეძლო მხოლოდ „ა“სგან, ხოლო „გ“-ს მიერ „ბ“-სთან დადებული თავდებობის ხელშეკრულების საფუძველზე „ბ“-ს გაუჩნდა შესაძლებლობა „გ“-სთვისაც მოეთხოვა სესხის დაბრუნება.
Participantშენი პოზიციის საწინააღმდეგო მოვიყვან უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებას, რომელზეც დავპოსტე უკვე უსაფუძვლო გამდიდრების თემაში (სუსგ 1249-1269-2011). ამ გადაწყვეტილების მიხედვით უსაფუძვლო გამდიდრების ინსტიტუტი არის სუბსიდიური ხასიათის და მისი გამოყენება შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, თუ სხვა ნორმებით ვერ ხორციელდება მოთხოვნის დაყენება.
მოცემულ შემთხვევაში დელიქტით მოთხოვნის დაყენების ყველა წინაპირობა გვაქვს: 1. მართლსაწინააღმდეგო ქმედება- დანაშაული-მითვისება. 2. ბრალი- განზრახი დანაშაულის ჩადენა. 3. ზიანი და 4. მიზეზობრივი კავშირი. ხოლო ის გარემოება, რომ მითვისების დროს პირი მდიდრდება და უსაფუძვლო გამდიდრებით უნდა მოხდეს მოთხოვნის დაყენება, ამ შემთხვევაში არარელევანტურად მეჩვენება, სწორედ ზემოთ მითითებული გადაწყვეტილების ფონზე, სადაც ნათქვამია, რომ:
“უსაფუძვლო გამდიდრების ნორმების გამოყენება ხდება მოთხოვნის სხვა საფუძვლებთან სუბსიდიურად, რაც იმას ნიშნავს, რომ თუ არსებობს სასარჩელო მოთხოვნის შესაძლო დაკმაყოფილების სახელშეკრულებო ან სხვა კანონისმიერი საფუძველი (მოთხოვნათა კონკურენცია), უსაფუძვლოდ გამდიდრების სამართლის ნორმების, როგორც მოთხოვნის საფუძვლის გამოყენება ბოლოს უნდა განხორციელდეს, ანუ მას შემდეგ, რაც გამოირიცხება მოთხოვნის დაკმაყოფილება სახელშეკრულებო ან სხვა კანონისმიერი საფუძვლებიდან. ამასთან, უსაფუძვლო გამდიდრების ნორმების საფუძველზე მოთხოვნის დაკმაყოფილებისათვის სახეზე უნდა იყოს რამდენიმე პირობა კუმულატიურად, კერძოდ: მოპასუხის გამდიდრება, მოპასუხის გამდიდრების შესატყვისად მოსარჩელის ქონებრივი დანაკლისი, მატერიალურ სიკეთეთა ამგვარი გადანაცვლების უსაფუძვლობა.”
ამ გადაწყვეტილების მიხედვით, როცა მოთხოვნათა კონკურენცია გვაქვს, უსაფუძვლო გამდიდრების ნორმების ვიყენებთ მხოლოდ მაშინ, როცა დელიქტი გამოირიცხება.
Participant@Edika said:
მოპასუხემ მიითვისა ტავდაცვის სამინისტროს კუთვნილი 2000 ლიტრი საწვავი და სასამართლომ ზიანის ანაზღაურების დროს გამოიყენა დელიქტურ ნორმები, რაც არასწორია ჩემი აზრით. ას-958-996-2011რაო რა თქვა კონკრეტულად უზენაესმა და შენ რა პოზიცია გაქვს?
Participant@Edika said:
ძნელი გამოსაცნობი არაა მემგონი და უსაფუძვლო გამდიდრება.ხო სწორია, უსაფუძვლო გამდიდრების ნორმებით შეიძლება მსგავს შემთხვევაში ფულის დაბრუნება.
Participantვთქვათ უკვე მოხდა აღსრულება, ამ შემთხვევაში ფულის უკან დაბრუნების მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი რა იქნება შენი აზრით?
Participantპირგასამტეხლოს და ზიანის ანაზღაურების ერთდროულად მოთხოვნის შესაძლებლობა,ხომ არ იქნება ერთი ქმედებისათვის ორმაგი პასუხისმგებლობის ტოლფასი და შესაბამისად უსაფუძვლოდ გამსესხებლის გამდიდრების საფუძველი?
Participant@Edika said: ჩემი აზრით შეიძლება განსხვავებულ წესზე შეთანხმება. თუ ვიტყვით რომ 387-ე მუხლი მოვალის ინტერესების დაცვას ემსახურება და მოვალისთვის არსებობს რატომ უნდა ეკრძალებოდეს მოვალეს განსხხვავებულ წესზე შეთანხმება მითუმეტეს თუ მისი სურვილია აღნიშნული? იმპერატიული არის 388-ე მუხლი.
გეთანხმები, თუ 387-ე მუხლს დავაკვირდებით, მას არ ახასიათებს იმპერატიული ვორდინგი, პირიქით, ძალიან დისპოზიციურად უდგება ამ საკითხის რეგულაციას და აქედან გამომდინარე, მხარეები უფლებამოსილნი არიან სხვაგვარი რეგულაციები განსაზღვრონ, როცა სახეზეა სხვადასხვა საფუძვლებიდან გამომდინარე ფულადი ვალდებულებები და საჭიროა მათი გადახდის რიგითობაში გარკვევა.
რაც შეეხება სესხის შიგნით არსებულ სხვადსხვა ვალდებულების რიგითობას (მაგ: პროცენტი, პირგასამტეხო, სესხის ძირი თანხა). ამ მიმართულებითაც ანალოგიურად მხარეები თავისუფალნი არიან განსაზღვრონ შესაბამისი პირობები.
ამავდროულად აღსანიშნავია, რომ მხარეთა ზემოთ აღნიშნული ნების გამოვლენის თავისუფლება არის შეზღუდული სამოქალაქო კოდექსის 388-ე მუხლით განსაზღვრულ შემთხვევაში, რომელიც ეხება სასამართლო ხარჯების დაფარვის პრიორიტეტს.
“მოვალის იმ გადასახდელიდან, რომელიც არ არის საკმარისი მთელი ვადამოსული ვალის დასაფარავად, თავდაპირველად იფარება სასამართლოს ხარჯები, შემდეგ _ ძირითადი შესრულება (ვალი) და ბოლოს პროცენტები.”
მოცემული მუხლი აწესრიგებს ორი სახის ვალდებულებას:
1) საჯარო სამართლებრივი ვალდებულება, როგორიცაა სასამართლო ხარჯების ანაზღაურება –რადგან სასამართლო ხარჯებზეა საუბარი ივარაუდება, რომ 388–ე მუხლით გათვალისწინებული შემთხვევა ეხება ვალდებულების დარღვევის შემდგომ განხორციელებულ შესრულებას. ხარჯებში იგულისხმება აღსრულების ხარჯები, რომელიც სააღსრულებლო წარმოებათა შესახებ კანონის საფუძველზე ეკისრება მოვალეს და მათი ამოღება ხდება აღსასრულებელ პრეტენზიასთან ერთად(38.მ.)
2)კერძო სამართლებრივი ვალდებულება, როგორიცაა ძირითადი ვალდებულებებისა და დამატებითი საპროცენტო ვალდებულების შესრულება – ძირითადი ვალდებულების მთლიანი თანხა, ძირითად ვალზე ვალდებულების შესრულებისას დასარიცხი პროცენტები და ვადის გადაცილების გამო წარომოშობილი პროცენტები.
მაგ: შპს კოკა კოლას და მართებდა სს პირველი ბანკის სესხი ძირითადი ვალის სახით 10000 ლარი და პროცენტების სახით 1000 ლარი. სასამართლო ხარჯებმა შეადგინა 500 ლარი. თუ გადახდის(აღსრულების) დროს გაირკვევა, რომ შპს–ს შეუძლია რეალურად გადაიხადოს 9000 ლარი, ასეთ ვითარებაში ამ თანხიდან ჯერ გაიღება 500 ლარი სასამართლო ხარჯებისთვის, დანარჩენი თანხა 8500 ლარი–ძირითადი ვალის გასასტუმრებლად.
Participantვალდებულების შესრულების წესი და ადგილი
ფულადი ვალდებულებების შესრულებასთან დაკავშირებით, მათ შორის სესხით გათვალისწინებული ვალდებულებების არსებობისას მნიშვნელოვანია ვალდებულების შესრულების ადგილი და წესი.
სკ-ის 361-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად:
„ვალდებულება უნდა შესრულდეს ჯეროვნად, კეთილსინდისიერად, დათქმულ დროსა და ადგილას.“
ხოლო სკ-ის 386-ე მუხლი განსაზღვრავს სპეციალურ ნორმას, რომელიც ეხება ფულადი ვალდებულების შესრულების ადგილს:
„1. შესრულების ადგილის საეჭვოობისას ფულადი ვალდებულება უნდა შესრულდეს კრედიტორის ადგილსამყოფლის (საცხოვრებელი ადგილი ან იურიდიული მისამართი) მიხედვით.”
„2. თუ კრედიტორს აქვს ფულის ჩარიცხვისათვის გამიზნული საბანკო ანგარიში იმ ადგილას ან იმ ქვეყანაში, სადაც გადახდა უნდა მოხდეს, მაშინ მოვალეს შეუძლია ამ ანგარიშზე ჩარიცხვით შეასრულოს თავისი ფულადი ვალდებულება, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა კრედიტორი ამის წინააღმდეგია.“
აღნიშნული მუხლის რეგულაცია მოქმედებს, როცა მხარეები არ განსაზღვრავენ სესხის ხელშეკრულებაში, ფულადი ვალდებულების შესრულების ადგილს და წესს.
მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, მსესხებელი ვალდებულია ვალდებულება შეასრულოს გამსესხებლის საცხოვრებელი ადგილის (ფიზიკური პირის შემთხვევაში) ან იურიდიული მისამართის (იურიდიული პირის შემთხვევაში).
ხოლო, მეორე ნაწილის მიხედვით მსესხებელი უფლებამოსილია ფულადი თანხა ჩარიცხოს გამსესხებლის საბანკო ანგარიშზე, თუ ეს უკანაკსნელი ამის წინააღმდეგი არ არის. (მაგ: შეიძლება ბანკის ვალი ჰქონდეს და ჩარიცხვის შემთხვევაში ბანკმა ჩამოაჭრას). უკეთესი იქნებოდა, თუ მხარეები სესხის ხელშეკრულებაში განსაზღვრავდნენ, ვალდებულების შესრულების ადგილსა და წესს. ასეთი ნორმა შეიძლება შემდეგნაირად ჩამოყალიბდეს:
• მსესხებელი უფლებამოსილია ვალდებულება შეასრულოს, როგორც უნაღდო ისე ნაღდი ანგარიშსწორებით.
• ნაღდი ანგარიშსწორების შემთხვევაში, მსესხებელი ვალდებულია, გამსესხებლის საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით გადასცეს გამსესხებელს სესხის საგანი, რის შემდეგაც გამსესხებელი გასცემს შესრულების მთლიანად ან ნაწილობრივ მიღების დამადასტურებელ დოკუმენტს, სამოქალაქო კოდექსის 429-430-ე მუხლების შესაბამისად.
• უნაღდო ანგარიშსწორება ხორციელდება ხელშეკრულებაში განსაზღვრული გამსესხებლის საბანკო ანგარიშზე ფულის ჩარიცხვის გზით.
• უნაღდო ანგარიშსწორებასთან დაკავშირებული ხარჯები ეკისრება მსესხებელს.
ვალდებულების შესრულების ადგილის განსაზღვრას საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობაც აქვს, კერძოდ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-16 მუხლის თანახმად:
„ხელშეკრულებიდან გამომდინარე სარჩელები სასამართლოს წარედგინება ხელშეკრულების შესრულების ადგილის ან იმ ადგილის მიხედვით, სადაც ხელშეკრულება უნდა შესრულებულიყო“
ამდენად, სესხიდან გამომდინარე დავის შემთხვევაში, განსჯადი სასამართლო განისაზღვრება სესხის ხელშეკრულებიდან გამომდინარე ვალდებულების შესრულების ადგილის მიხედვით, ხოლო თუ ასეთი არ იქნება განსაზღვრული ხელშეკრულებაში, მაშინ გამოიყენება სკ-ის 386-ე მუხლის პირველი ნაწილი და განსჯადი სასამართლო განისაზღვრება გამსესხებლის საცხოვრებლის მიხედვით.
-
AuthorPosts