Forum Replies Created
-
AuthorPosts
-
BLH
Keymasterქმედება
დელიქტური პასუხისმგებლობის ერთ-ერთი აუცილებელი ელემენტია პირის ქმედება, გამონაკლისი შემთხვევების გარდა, როდესაც ზიანი დგება მომეტებული საფრთხის წყაროდან რეალიზებული საფრთხის შედეგად. ქმედება მოიცავს, როგორც მოქმედებას, ისე უმოქმედობას.
მოქმედება არის დამრღვევის სხეულით განხორციელებული აქტიურობა (მაგ: ქონების დაზიანება, ჯანმრთელობის დაზიანება და ა.შ.).
პასუხისმგებლობის საფუძველი შეიძლება გახდეს, როგორც მართლსაწინააღმდეგო (ნებისმიერი სამართლებრივი ნორმის დარღვევა) მოქმედება, ისე მართლზომიერი მოქმედებაც (მაგ: სკ-ის 117, 118, 119-ე მუხლები).
უმოქმედობის გამო პასუხისმგებლობა მხოლოდ მაშინ შეიძლება დადგეს, როდესაც პირს გააჩნდა მოქმედების ვალდებულება და მან ვერ უზრუნველყო მოქმედების ჯეროვნად შესრულება.
Keymasterზიანის ანაზღაურების მოცულობის განსაზღვრა
სააპელაციო სასამართლომ განმარტება გააკეთა 992-ე მუხლიდან გამომდინარე ზიანის ანაზღაურების მოცულობაზე (სუსგ. №ას-998-956-2013).
ფაქტობრივი გარემოებები: საწარმოში დასაქმებულმა პირმა, თავისი შრომითი მოვალეობების შესრულებისას მიიღო ტრავმა, რომელიც გამოწვეული იყო საწარმოს ბრალეული და მართლსაწინააღმდეგო ქმედებით. მას შეეზღუდა შრომის უნარი უვადოდ, რადგან ამპუტირებული აქვს ფეხი და იგი ვერასოდეს ვეღარ იმუშავებს თავისი პროფესიით.
დაზარალებულმა პირმა სარჩელი აღძრა სასამართლოში დამსაქმებლის მიმართ მკურნალობის ხარჯების, ყოველთვიური სარჩოსა და მორალური ზიანის ანაზღაურების თაობაზე.
სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება:
“სასამართლომ მიიჩნია, რომ მოცემულ შემთხვევაში იკვეთება სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის წინაპირობები, კერძოდ, მოსარჩელემ შპს „ჯ. მ-ი“ მუშაობის პერიოდში მიიღო საწარმოო ტრავმა, რის გამოც, მას შეეზღუდა შრომის უნარი, კერძოდ, მიღებული ტრავმის გამო, დაკარგული აქვს პროფესიული შრომითი უნარი უვადოდ, რადგან ს. ქ-ეს ამპუტირებული აქვს მარჯვენა ფეხი და იგი ვერასოდეს ვეღარ იმუშავებს პროფესიით, რომელსაც წლების განმავლობაში ეუფლებოდა.”
“სამოქალაქო კოდექსის 408-ე მუხლის სამართლებრივი ანალიზის საფუძველზე სასამართლომ მიიჩნია, რომ პირმა, რომელიც ვალდებულია, აანაზღაუროს ზიანი, უნდა აღადგინოს ის მდგომარეობა, რომელიც იარსებებდა, რომ არ დამდგარიყო ანაზღაურების მავალდებულებელი გარემოება.”
ყოველთვიური სარჩო – “თუ სხეულის დაზიანებით ან ჯანმრთელობისათვის ვნების მიყენების შედეგად დაზარალებულს წაერთვა შრომის უნარი ან შეუმცირდა იგი, ანდა იზრდება მისი მოთხოვნილებები, დაზარალებულს უნდა აუნაზღაურდეს ზიანი ყოველთვიური სარჩოს გადახდით იმ ოდენობით, რა ოდენობითაც მოსარჩელე მიიღებდა ხელფასს ზიანის ანაზღაურების მავალდებულებელი გარემოება რომ არ დამდგარიყო.”
მკურნალობის ხარჯები – “სასამართლომ განმარტა, რომ სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის თანახმად, ს. ქ-ის მიერ წარმოდგენილი შპს ”შშმპ-თა სოც. რეაბილიტაციის ცენტრის” ანგარიშ-ფაქტურით, ხარჯთაღრიცხვით, დასტურდება, რომ ს. ქ-ის მუხლის ზედა პროთეზის დამზადების ღირებულება „ottobock“ ცენტრში, ქალაქ დუდენშტატში, გერმანიაში შეადგენს 139559 ლარს. ამ თანხაში შედის ისეთი ხარჯები, როგორიცაა ფრანკფურტის აეროპორტიდან გადაადგილება, პროთეზის მასალა, დამზადება, განთავსება თანმხლებ პირთან ერთად (30 დღე), შიდა ტრანსპორტირება, დაზღვევა და მომსახურება, რაც ღირს 131 947 ლარი, ასევე სხვა ზემოთ მოყვანილი ხარჯებიც.”
არ იქნა გაზიარებული მოპასუხის არგუმენტი, რომ სხვა უფრო იაფიანი პროთეზის დამზადება იყო შესაძლებელი.
Keymasterსარჩელი ყადაღისგან ქონების გათავისუფლების შესახებ – ერთგვაროვანი პრაქტიკა
(სუსგ.№ ას–680-651-2016)
საკასაციო სასამართლო დამატებით მიუთითებს „სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-40 მუხლის პირველ პუნქტზე, რომლის თანახმად, მოძრავ ქონებაზე ყადაღის დადება ნიშნავს მოვალის ქონების აღწერას, მესაკუთრისათვის ქონების განკარგვის – ნებისმიერი ფორმით გასხვისების, დაგირავების, მასზე ქირავნობისა და იჯარის ხელშეკრულებების დადების – აკრძალვის გამოცხადებას ანდა ქონების შესანახავად გადაცემას.
აღმასრულებელი ყადაღადადებულ ნივთებს აღნუსხავს ქონების აღწერისა და დაყადაღების აქტში. აღნიშნული ნორმის ანალიზი ცხადყოფს, რომ ყადაღა შეიძლება, დაედოს მხოლოდ მოვალის კუთვნილ მოძრავ ქონებას.
ამავე კანონის 32-ე მუხლის პირველი და მეორე პუნქტების თანახმად, თუ მესამე პირი ამტკიცებს, რომ მას აღსრულების საგანზე გააჩნია უფლება, მაშინ იმ სასამართლოში, რომლის სამოქმედო ტერიტორიაზედაც ხდება აღსრულება, მესამე პირს შეუძლია აღძრას სარჩელი. ასეთ სარჩელს სასამართლო განიხილავს სასარჩელო წარმოების წესით (სარჩელი ყადაღისაგან ქონების გათავისუფლების შესახებ).
სარჩელი ყადაღისაგან ქონების გათავისუფლების შესახებ წარედგინება მოვალესა და კრედიტორს. აღნიშნული დანაწესი იცავს იმ პირთა უფლებებს, რომელთა საკუთრების ობიექტი გარკვეული ცდომილების შედეგად მიიჩნევა მოვალის ქონებად (აღსრულების საგნად).
ასეთ ვითარებაში აღსრულების საგანზე უფლების მქონე მესამე პირი სარგებლობს უფლებამოსილებით, აღძრას სასამართლოში სარჩელი მოვალისა და კრედიტორის წინააღმდეგ და მოითხოვოს ქონების ყადაღისაგან გათავისუფლება (იხ. სუსგ-ებები №ას-262-253-2012, 25 ივნისი, 2012 წელი; №ას-914-954-2011, 27 ოქტომბერი, 2011 წელი; №ას-305-293-2012, 7 მაისი, 2012 წელი; №ას-1522-1529-2011, 29 დეკემბერი, 2011 წელი; №ას-1777-1755-2011, 4 ივნისი, 2012 წელი;№ას–1101-1050-2014, 6 თებერვალი, 2015 წელი; №ას-1685-1579-2012, 28 იანვარი, 2013 წელი).
Keymasterსსკ-ის 992-ე მუხლის განმარტება
(უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება N-ას-507-481-2011)
“სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის თანახმად, იმისათვის, რომ მხარეს დაეკისროს ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება, უტყუარად უნდა დასტურდებოდეს სამართლებრივი ურთიერთობის სუბიექტის მართლსაწინააღმდეგო ქმედება, ბრალი (განზრახვა ან გაუფრთხილებლობა), შედეგი – ზიანი და მიზეზობრივი კავშირი პირის ქმედებასა და დამდგარ შედეგს შორის.
ნორმის შემადგენელ აღნიშნულ ელემენტთაგან თუნდაც ერთ-ერთის არარსებობა ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნაზე უარის თქმის საფუძველია, ამასთან, ზიანის არსებობის ფაქტისა და ამ ზიანის სწორედ მოპასუხის ქმედებით გამოწვევის მტკიცების ტვირთი პროცესუალურად ეკისრება მოსარჩელეს.
ამავე კოდექსის 412-ე მუხლით დადგენილია, რომ ანაზღაურებას ექვემდებარება მხოლოდ ის ზიანი, რომელიც მოვალისათვის წინასწარ იყო სავარაუდო და წარმოადგენს ზიანის გამომწვევი მოქმედების უშუალო შედეგს.
ზიანის ფაქტის არსებობისა და ამ ზიანის მოპასუხის მიერ მიყენების ფაქტის მტკიცების თვალსაზრისით, საკასაციო პალატა მიუთითებს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 102-ე მუხლის პირველსა და მე-3 ნაწილებზე. მითითებული ნორმების თანახმად, თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომლებზედაც იგი ამყარებს თავის მოთხოვნებსა და შესაგებელს. საქმის გარემოებები, რომლებიც კანონის თანახმად უნდა დადასტურდეს გარკვეული სახის მტკიცებულებებით, არ შეიძლება დადასტურდეს სხვა სახის მტკიცებულებებით. ამდენად, მოსარჩელე ვალდებულია, სათანადოდ დასაბუთოს მისი მოთხოვნის მართებულობა, რაც მან ამ მოთხოვნის დამადასტურებელი, კანონშესაბამისი და უტყუარი მტკიცებულების სასამართლოში წარდგენის გზით უნდა განახორციელოს იმგვარად, რომ მხოლოდ ზეპირი მითითებით არ შემოიფარგლოს.”
Keymasterკიდევ ერთი გადაწყვეტილება შვილიშვილის მიერ სავალდებულო წილის მიღების უფლებაზე (გადაწყვეტილება N-ას-1577-1480-2012)
თბილისის სააპელაციო სასამართლომ შემოსული საჩივრის განხილვისას, სკ-ის 1371-ე და 1336-ე მუხლების ერთობლივი ანალიზის საფუძველზე მიიჩნია, რომ შვილიშვილი წარმოადგენს პირველი რიგის კანონით მემკვიდრეს და, შესაბამისად, სავალდებულო წილის მიღებაზე უფლებამოსილ პირს, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ცოცხალი აღარ არის მისი მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე უნდა ყოფილიყო.
საკასაციო სასამართლოს განმარტება: სკ-ის 1372-ე მუხლის მეორე წინადადება ითვალისწინებს სავალდებულო წილის მოთხოვნის უფლების ტრანსმისიას, თუმცა, ამავე ნორმის თანახმად, ტრანსმისია დასაშვებია, თუ სავალდებულო წილის მიღების უფლების მქონე მემკვიდრე გარდაიცვალა სამკვიდროს გახსნის შემდეგ, ისე, რომ მან ვერ მოასწრო სავალდებულო წილის მიღება, თუმცა განსახილველ შემთხვევაში, ასეთი რამ არ მომხდარა. შესაბამისად, სპეციალური ნორმის არსებობისას, შეუძლებელია გამოყენებულ იქნეს სკ-ის 1336-ე მუხლით გათვალისწინებული წარმომადგენლობითი ტრანსმისია. საქმის მასალებით დადგენილია, რომ მამკვიდრებლის მიერ დატოვებული ანდერძი მოიცავს მთელ სამკვიდროს, ამასთან, ანდერძი არ არის შეცილებული მოსარჩელის მიერ. აქედან გამომდინარე, კიდევ უფრო ნათელი ხდება ის ფაქტი, რომ სავალდებულო წილის უფლების დადგენისათვის არ შეიძლება იქნეს გამოყენებული კანონით მემკვიდრეობის ნორმები. საკასაციო სასამართლომ იხელმძღვანელა რა სსკ-ის 411-ე მუხლით, მიიღო ახალი გადაწყვეტილება.
Keymasterპირველი რიგის კანონით მემკვიდრეთა სავალდებულო წილი
სავალდებულო წილი წარმოადგენს სამკვიდროს იმ ნაწილის ნახევარს, რომელიც ერგებოდა შვილებს, ცოლსა და მშობლებს, იმ შემთხვევაში თუ არ იარსებებდა ანდერძი და სამკვიდროს განაწილება მოხდებოდა კანონით მემკვიდრეებზე.
მაგ: გარდაიცვალა პირი და მას დარჩა ერთი პირველი რიგის მემკვიდრე- შვილი, ხოლო სამკვიდროს მოცულობამ შეადგინა 1000 ლარი. ამასთან, მთლიანი მემკვიდრეობა ეანდერძა გარდაცვლილის ნათესავს. ამ შემთხვევაში შვილი უფლებამოსილია მოითხოვოს იმის ნახევარი, რაც ერგებოდა, რომ არ ყოფილიყო აღნიშნული ანდერძი. გამოდის, რომ ვინაიდან იგი მიიღებდა 1000 ლარს ანდერძის არ არსებობის შემთხვევაში, სავალდებულო წილის სახით მას ერგება ამ თანხის ნახევარი- 500 ლარი.
(იხ. სტატია სრულიად).
Keymasterრეგისტრირებული გირავნობა სატრანსპორტო საშუალებებზე
სამოქალაქო კოდექსი სპეციალურად განსაზღვრავს მექანიკური სატრასპორტო საშუალების დაგირავების წესსა და ფორმას.
„საგზაო მოძრაობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 53-ე მუხლის პირველი პუნქტით განსაზღვრულ სატრანსპორტო საშუალებასა და სასოფლო-სამეურნეო მანქანის დამხმარე ტექნიკურ საშუალებაზე რეგისტრირებული გირავნობის წარმოშობისათვის აუცილებელია გარიგების წერილობითი ფორმით დადება და ამ გარიგებით განსაზღვრული გირავნობის უფლების რეგისტრაცია საჯარო სამართლის იურიდიულ პირში – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოში. ამასთანავე, გარიგების ნამდვილობისათვის არ მოითხოვება გარიგების ან გარიგების მონაწილე მხარეთა ხელმოწერების ნამდვილობის დამოწმება, თუ:
ა) გარიგების მონაწილე მხარეები გარიგებას ხელს აწერენ მარეგისტრირებელ ორგანოში უფლებამოსილი პირის თანდასწრებით;
ბ) მოგირავნესა და საჯარო სამართლის იურიდიულ პირს – საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მომსახურების სააგენტოს შორის დადებულია ხელშეკრულება ელექტრონული დოკუმენტბრუნვის სისტემის გამოყენებით სატრანსპორტო საშუალებაზე გირავნობის რეგისტრაციის შესახებ.
Keymasterრეგისტრირებული გირავნობა
რეგისტრირებული გირავნობის წარმოშობისათვის აუცილებელია გარიგების წერილობითი ფორმით დადება და ამ გარიგებით განსაზღვრული გირავნობის უფლების რეგისტრაცია საჯარო რეესტრში. ამ შემთხვევაში მოძრავი ნივთის მოგირავნის მფლობელობაში გადაცემა სავალდებულო არ არის.
გირავნობის ხელშეკრულებაში სავალდებულოა აღინიშნოს:
ა) მისი შედგენის თარიღი;
ბ) მონაცემები მოგირავნის, დამგირავებლის, შესაძლო მოვალე მესამე პირის შესახებ;
გ) გირავნობის საგნის ზოგადი ან სპეციფიკური ნიშნებით აღწერა იმგვარად, რომ შესაძლებელი იყოს მისი განსაზღვრა. თუ გირავნობის საგანია მთელი მოძრავი ქონება, მისი აღწერა არ მოითხოვება, თუკი მხარეთა შეთანხმებით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული;
დ) უზრუნველყოფილი ძირითადი მოთხოვნის ზოგადი ან კონკრეტული აღწერა და მაქსიმალური თანხა, რომლის ფარგლებშიც უნდა დაკმაყოფილდეს უზრუნველყოფილი მოთხოვნა.
მხარეები თავისუფალნი არიან აირჩიონ, გირავნობის რომელი სახე სურთ, თუმცა ასეთი არჩევანის შესაძლებლობა არ არსებობს, როდესაც გირავნობის საგანი არის მოთხოვნები, ვინაიდან მოთხოვნებზე შესაძლებელია მხოლოდ რეგისტრირებული გირავნობის წარმოშობა.
Keymasterმფლობელობითი გირავნობა
როგორც უკვე აღინიშნა, გირავნობა შეიძლება იყოს ორი სახის: მფლობელობითი და რეგისტრირებული.
მფლობელობითი გირავნობა წარმოიშობა გირავნობის ხელშეკრულების დადებითა და მოძრავი ნივთის მოგირავნის ან მის მიერ განსაზღვრული მესამე პირის მფლობელობაში გადაცემით.
მაგ: „A”-მ თავისი კუთვნილი ოქროს საათი დატვირთა „B”-ს სასარგებლოდ მფლობელობითი გირავნობის უფლებით. მოცემულ შემთხვევაში, „A” და „B”-ს შორის მხოლოდ შეთანხმება არ არის საკმარისი, გირავნობის უფლების წარმოშობისთვის, აუცილებელია „A”-მ გადასცეს ოქროს საათი „B”-ს ან მის მიერ განსაზღვრულ მესამე პირს მფლობელობაში.
თუ გირავნობის საგანი უკვე იმყოფება მოგირავნის ან მისი უფლებამოსილი პირის მფლობელობაში, გირავნობის წარმოშობისთვის საკმარისია მხოლოდ მხარეთა შეთანხმება.
მაგ: თუ ოქროს საათი უკვე „B”-ს მფლობელობაშია, საკმარისია მხოლოდ შეთანხმება გირავნობის შესახებ.
მფლობელობითი გირავნობის ბუნებიდან გამომდინარე, მისი საგანი შეიძლება იყოს მხოლოდ მოძრავი ნივთი.
Keymasterკეთილსინდისიერი იპოთეკარი
(სუსგ. N-ას-957-900-2010)
მოსარჩელის კუთვნილი უძრავი ქონება ყალბი საბუთების საფუძველზე აღირიცხა სხვა პირის საკუთრებაში, რომელმაც აღნიშნული ქონება იპოთეკით დატვირთა. მართალია მოსარჩელეს უძრავი ქონება დაუბრუნდა საკუთრებაში, თუმცა სადავოდ დარჩა იპოთეკის ხელშეკრულების ნამდვილობა. თბილისის სააპელაციო სასამართლომ, თბილისის საქალაქო სასამართლოს (N-2/297-07 17.12.08) გადაწყვეტილებაზე შემოსული საჩივრის განხილვისას განმარტა შემდეგი, რადგან იპოთეკით დატვირთულია იმ პირის ქონება, რომელიც სესხის ხელშეკრულების მხარეს არ წარმოადგენდა, შესაბამისად, მესაკუთრის ნების გამოვლენის გარეშე დადებული იპოთეკის ხელშეკრულების ნამდვილად აღიარება ეწინააღმდეგება საკუთრების აბსოლუტურ ხასიათს.
საკასაციო სასამართლოს განმარტება: სადავო იპოთეკის ხელშეკრულების დადებისას უძრავი ქონება საჯარო რეესტრში რეგისტრირებული იყო გამყალბებლის სახელზე, რომლის ჩანაწერების მიმართაც მოქმედებს უტყუარობისა და სისრულის პრეზუმპცია, ასევე, იმის დამადასტურებელი მტკიცებულება, რომ იპოთეკარისათვის ცნობილი იყო ნამდვილი მესაკუთრის ვინაობის შესახებ საქმეში არ მოიპოვება, გამოიკვეთა პირის კეთილსინდისიერ შემძენად მიჩნევის აუცილებელი სუბიექტურ და ობიექტურ ფაქტორთა ერთობლიობა. საკასაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, გამომდინარე იქიდან, რომ მოპასუხე კეთილსინდისიერი შემძენია, იპოთეკის ხელშეკრულების ბათილად ცნობა მისი ინტერესების საწინააღმდეგოდ არამართებულია.
-
AuthorPosts