[BLH]

გადასახადის აღრიცხვა დარიცხვის მეთოდით

 

დარიცხვის მეთოდის გამოყენებისას გადასახადის გადამხდელმა შემოსავლები და ხარჯები უნდა აღრიცხოს შესაბამისად შემოსავლების მიღების უფლების მოპოვებისა და ხარჯების აღიარების მომენტის მიხედვით, შემოსავლების ფაქტობრივად მიღებისა და ხარჯების ფაქტობრივად გაწევის მომენტის მიუხედავად.

 

გადასახადის გადამხდელის შემოსავლების მიღების უფლება მოპოვებულად ითვლება, თუ:

 

ა) შესაბამისი თანხა ექვემდებარება გადასახადის გადამხდელისათვის გადახდას;

 

ბ) გადასახადის გადამხდელმა შეასრულა ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ყველა ვალდებულება.

 

მაგ: „ა“ და „ბ“-ს შორის დაიდო ნასყიდობის ხელშეკრულება, „ბ“ შეასრულა თავისი ვალდებულება და გადასცა „ა“-ს ნასყიდობის საგანი, ამ მომენტიდან „ბ“-მ უნდა აღრიცხოს თავის ერთობლივ შემოსავალში „ა“-ს მიერ მოსაცემი შემოსავალი.

 

დარიცხვის მეთოდის გამოყენებისას ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული ხარჯების გაწევის მომენტად ითვლება მომენტი, როცა შესრულებულია ყველა შემდეგი პირობა:

 

ა) შესაძლებელია გადასახადის გადამხდელის მიერ ფინანსური ვალდებულების აღების ცალსახად მიჩნევა;

 

ბ) ფინანსური ვალდებულების ოდენობა შეიძლება საკმარისი სიზუსტით შეფასდეს;

 

გ) ხელშეკრულების ყველა მონაწილემ (მხარემ) ფაქტობრივად შეასრულა თავისი ვალდებულება ამ ხელშეკრულების მიხედვით და სათანადო ანაზღაურება ექვემდებარება აუცილებელ გადახდას.

[BLH]

გადასახადის აღრიცხვა საკასაო მეთოდით

 

აღრიცხვის საკასო მეთოდის  გამოყენებისას შემოსავლები უნდა აღირიცხოს მათი მიღების ან გამოყენების და განკარგვის უფლების მოპოვების მომენტიდან. ხოლო ხარჯები უნდა გამოიქვითოს განაღდების შემდეგ.

 

აღრიცხვის საკასო მეთოდის გამოყენებისას შემოსავლების მიღების მომენტად ითვლება:

 

ა) ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას – ნაღდი ფულის მიღების მომენტი.

 

მაგ:  „ა“-მ გაუწია მომსახურეობა „ბ“-ს. „ა“-მ თავის ერთობლივ შემოსავალში უნდა აღრიცხოს ამ მომსახურეობის შედეგად მიღებული შემოსავალი, იმ მომენტიდან, როცა „ბ“ მას ფაქტობრივად გადასცემს ფულს.

 

ბ) უნაღდო წესით ანგარიშსწორებისას – ფულადი სახსრების ჩარიცხვა ბანკში გადასახადის გადამხდელის მიმდინარე ანგარიშზე ან სხვა ანგარიშზე, რომლის განკარგვის ან რომლიდანაც ამ სახსრების მიღების უფლება აქვს.

 

მაგ: „ა“-მ გაუწია მომსახურეობა „ბ“-ს. „ა“-მ თავის ერთობლივ შემოსავალში უნდა აღრიცხოს ამ მომსახურების შედეგად მიღებული შემოსავალი, იმ მომენტიდან, როცა მოხდება მის საბანკო ანგარიშზე ფულის ჩარიცხვა.

 

აღრიცხვის საკასო მეთოდის გამოყენებისას გადასახადის გადამხდელის მიერ ხარჯების გაწევის მომენტად ითვლება:

 

ა) ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას – ნაღდი ფულის გადახდის მომენტი.

 

ბ) უნაღდო წესით ანგარიშსწორებისას – ბანკის მიერ გადასახადის გადამხდელის (ხარჯის გამწევი მხარის) საბანკო და სხვა ანგარიშიდან თანხების ჩამოწერის მომენტი.

 

მაგ: ზემოთ მოცემულ მაგალითებში „ბ“-მ ხარჯები უნდა აღრიცხოს, ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას, იმ მომენტიდან, როცა მოხდება ფულის გადაცემა, ხოლო უნაღდო ანგარიშსწორებისას – იმ მომენტიდან, როცა ფული ჩამოეჭრება ანგარიშიდან.

[BLH]

აღსრულების ხანდაზმულობის შეჩერება/გადადება

 

ასკ-ის 275-ე მუხლის შეასაბამისად დადგენილების აღსრულების შეჩერების შემთხვევაში ხანდაზმულობის ვადის დინება შეჩერდება საჩივრის ან პროტესტის განხილვამდე.

 

ასკ-ის 285-ე მუხლის შესაბამისად დადგენილების აღსრულების გადადების შემთხვევაში ხანდაზმულობის ვადის დინება შეჩერდება გადადების ვადის გასვლამდე.

 

საქართველოს კანონმდებლობით შეიძლება დაწესდეს ცალკეული სახის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა საქმეებზე გამოტანილ დადგენილებათა აღრულების სხვა, უფრო ხანგრძლივი ვადები.

[BLH]

რა არის სასაქონლო ნიშანი?

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, სასაქონლო ნიშანი არის სიმბოლო ან სიმბოლოთა ერთობლიობა, რომელიც გამოისახება გრაფიკულად და განასხვავებს ერთი საწარმოს საქონელს ან/და მომსახურებას მეორე საწარმოს საქონლისა ან/და მომსახურებისაგან.

ამდენად, სასაქონლო ნიშნის ცნება, სამი ელემენტისგან შედგება:

1. არის სიმბოლო (ან სიმბოლოთა ერთობლიობა);

2. გამოისახება გრაფიკურად;

3. განასხვავებს ერთი საწარმოს საქონელს/მომსახურებას – მეორესგან.

სიმბოლო შეიძლება იყოს: სიტყვა ან სიტყვები, აგრეთვე ადამიანის სახელი; ასოები; ციფრები; გამოსახულება; სამგანზომილებიანი ფიგურა, მათ შორის, საქონლის ფორმა ან შეფუთვა ისევე, როგორც საქონლის სხვა გარეგნული გაფორმება ფერის ან ფერთა კომბინაციის გამოყენებით.

საერთაშორისო პრაქტიკის მიხედვით, სასაქონლო ნიშანი შეიძლება იყოს, გარკვეული ბგერები, სუნი და ფერები, რასთან დაკავშირებითაც არსებობს განსხვავებული პოზიციები.

ევროპის სასამართლომ (ECJ) ჩამოაყალიბა კრიტერიუმები, რომლებსაც უნდა აკმაყოფილებდეს ნიშანი, იმისათვის, რომ იქნეს დაცული, როგორც სასაქონლო ნიშანი.

სასაქონლო ნიშანი უნდა იყოს:

1. ნათელი;

2. ზუსტი;

3. შემცველობითი;

4. ადვილად აღსაქმელი;

5. შეცნობადი;

6. მტკიცე;

7. ობიექტური.

[BLH]

ხანდაზმულობის შეჩერების საფუძვლები

 

სისხლისსამართლებრივი დევნის ან გამოძიების შეწყვეტის შემთხვევაში, მაგრამ როცა დამრღვევის მოქმედებაში არის ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ნიშნები, ადმინისტრაციული სახდელი შეიძლება დაედოს არა უგვიანეს ერთი თვისა სისხლისსამართლებრივი დევნის ან გამოძიების შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილების მიღების დღიდან.

 

ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის რაიონულ (საქალაქო) სასამართლოში გასაჩივრებისას ამ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული სახდელის დადების ვადის დენა შეჩერდება სასამართლოს მიერ ამ საქმეზე საბოლოო გადაწყვეტილების გამოტანამდე.

[BLH]

არარეზიდენტის შემოსავლების დაბეგვრა გადახდის წყაროსთან

 

გადასახდელები, რომლებიც გადაიხდება საქართველოში არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების მიერ ან მისი სახელით, ითვლება რეზიდენტი საწარმოს მიერ გადახდილად.

 

არარეზიდენტს, რომელიც იღებს საგადასხადო კოდექსის 131.1-ე მუხლის პირველი ნაწილის „გ“–„ე“ ქვეპუნქტებით განსაზღვრულ შემოსავლებს და იბეგრება გადახდის წყაროსთან, უფლება აქვს, საანგარიშო წლის მომდევნო წლის 1 აპრილამდე წარადგინოს დეკლარაცია დაკავებული გადასახადის გადაანგარიშების და დაბრუნების მოთხოვნით.

 

აღნიშნული უფლების გამოყენების შემთხვევაში:

 

ა) არარეზიდენტის შემოსავალი იბეგრება იმავე წესით, როგორითაც დაიბეგრებოდა ეს შემოსავალი, გადასახადის გადამხდელის საქართველოში არსებულ მუდმივ დაწესებულებასთან რომ ყოფილიყო დაკავშირებული;

 

ბ) არარეზიდენტის შემოსავალთან დაკავშირებული ხარჯები გამოიქვითება მუდმივი დაწესებულებისათვის დადგენილი წესით;

 

გ) არარეზიდენტის მიერ გადახდილი გადასახადი არ უნდა აღემატებოდეს   სკ-ის 131-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრულ გადახდის წყაროსთან დაბეგრილ თანხას.

 

[BLH]

არარეზიდენტის შემოსავლის დაბეგვრა გადახდის წყაროსთან

 

არარეზიდენტის მიერ საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში საგადასახადო აღრიცხვაზე მყოფ არარეზიდენტის მუდმივ დაწესებულებას საქართველოში, იბეგრება გადახდის წყაროსთან გამოქვითვების გარეშე, შემდეგი განაკვეთებით:

 

ა) დივიდენდები –5 პროცენტით;

 

ბ) პროცენტები –5 პროცენტით;

 

ბ1) როიალტი – 5 პროცენტით;

 

გ) საწარმოს, ორგანიზაციის ან/და მეწარმე ფიზიკური პირის მიერ საერთაშორისო კავშირგაბმულობის ტელესაკომუნიკაციო მომსახურებისათვის და საერთაშორისო გადაზიდვების სატრანსპორტო მომსახურებისათვის გადახდილი თანხები – 10 პროცენტით;

 

დ) „ნავთობისა და გაზის შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული ნავთობისა და გაზის ოპერაციების განხორციელებისას არარეზიდენტი ქვეკონტრაქტორების მიერ მიღებული შემოსავალი – 4 პროცენტით;

 

დ1) ფიზიკური პირისთვის გადახდილი საიჯარო მომსახურების თანხა − 20 პროცენტით;

 

ე) გადახდილი სხვა თანხები, რომლებიც ამ კოდექსით ითვლება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, – 10 პროცენტით;

 

ვ) ხელფასის სახით მიღებული შემოსავალი – 20 %-იანი განაკვეთით.

 

შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე/ოფშორულ ქვეყანაში რეგისტრირებული პირის მიერ ამ მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“, „ბ1“ და „ე“ ქვეპუნქტებით გათვალისწინებულ შემთხვევებში მიღებული შემოსავალი იბეგრება გადახდის წყაროსთან გამოქვითვების გარეშე, 15 პროცენტით.

 

[BLH]

როიალტის დაბეგვრა

 

როიალტის ცნება განსაზღვრულია საგადასხადო კოდექსის მე-8 მუხლის 21-ე ნაწილში.

 

 

არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების ან რეზიდენტის მიერ ან მათი სახელით რეზიდენტი ფიზიკური პირისათვის (გარდა დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირებული ფიზიკური პირისა) გადახდილი როიალტი იბეგრება გადახდის წყაროსთან გადასახდელი თანხის 20-პროცენტიანი განაკვეთით.

 

ფიზიკური პირის მიერ (გარდა ამ მუხლის მე-3 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა) მიღებული როიალტი, რომელიც დაიბეგრა გადახდის წყაროსთან, არ ჩაირთვება ამ პირის ერთობლივ შემოსავალში და შემდგომ დაბეგვრას არ ექვემდებარება.

 

მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომელმაც მიიღო საქართველოში გადახდის წყაროსთან დაბეგრილი როიალტი, უფლება აქვს, ჩაითვალოს გადახდის წყაროსთან ბიუჯეტში გადახდილი გადასახადის თანხა.

 

[BLH]

პროცენტების დაბეგვრა

 

არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების ან რეზიდენტის მიერ ან მათი სახელით გადახდილი პროცენტები იბეგრება გადახდის წყაროსთან გადასახდელი თანხის 5 პროცენტიანი განაკვეთით.

 

რეზიდენტი ბანკებისათვის კრედიტზე (სესხებზე) გადახდილი პროცენტები გადახდის წყაროსთან არ იბეგრება.

 

მაგ: კომპანია „X”-ს საქართველოს ბანკში აქვს კრედიტი. კრედიტზე გადახდილი პროცენტს იგი წყაროსთან არ დაბეგრავს.

 

ფიზიკური პირის მიერ მიღებული პროცენტები, რომლებიც დაიბეგრა გადახდის წყაროსთან, არ ჩაირთვება ამ პირის ერთობლივ შემოსავალში და შემდგომ დაბეგვრას არ ექვემდებარება.

 

მოგების გადასახადის გადამხდელ რეზიდენტ იურიდიულ პირს ან არარეზიდენტის (გარდა ფიზიკური პირისა) მუდმივ დაწესებულებას, რომელმაც მიიღო საქართველოში გადახდის წყაროსთან დაბეგრილი პროცენტები, უფლება აქვს, ჩაითვალოს გადახდის წყაროსთან ბიუჯეტში გადახდილი გადასახადის თანხა.

 

მაგ: კომპანია „X”-მა 2014 საგადასხადო წელს მიიღო შემოსავალი 1000 ლარი პროცენტის სახით, რომელიც წყაროსთან დაიბეგრა 5%-იანი განაკვეთით, ანუ მან ხელზე აიღო 950 ლარი. მოცემულ შემთხვევაში კომპანიამ უნდა ასახოს მიღებული შემოსავალი- 1000 ლარი ერთობლივ შემოსავალში და გამოქვითოს წყაროსთან დაკავებული ხარჯები- 50 ლარის ოდენობით.

[BLH]

დივიდენდის დაბეგვრა

 

დივიდენდი არის საწარმოში კუთვნილი წილიდან/აქციიდან მიღებული სარგებელი.

 

მაგ: შპს-ს წილის მესაკუთრე უფლებამოსილია მიიღოს შპს-ს დაბეგრილი მოგებიდან პირადი სარგებელი (დივიდენდი), რომელიც გაიცემა ფულადი სახით. თუ ვთქვათ შპს-ს 2013 კალენდარული წლის (1- იანვრიდან 31 დეკემბრამდე) შემოსავალმა შეადგინა 10.000 ლარი, ხოლო ხარჯებმა 5.000 ლარი, მოგება იქნება 5.000 ლარი, რომლიდანაც ჯერ გამოიქვითება მოგების გადასხადი 15%-ის ოდენობით, ხოლო შემდგომ დაბეგრილი ნარჩენი თანხა – 4250 ლარი შეიძლება განაწილდეს დივიდენდის სახით შპს-ს წილთა მესაკუთრეთა შორის (შემდგომში პარტნიორები) დივიდენდის სახით.

 

დივიდენდის გაცემის დროს, მისი მიმღები პარტნიორები ვალდებულებიან არიან გადაიხადონ საშემოსავლო გადასხადი 5%-ის მეშვეობით. თუ დივიდენდის გამცემი საწარმო არის საქართველოს რეზიდენტი, აღნიშნული საგადასხადო  ვალდებულება მათ მაგივრად უნდა შეასრულოს საგადასხადო აგენტმა, რომელსაც წარმოადგენს თვითონ შპს.

 

მაგ: ზემოთ მოყვანილ მაგალითში 4250 ლარი თუ მთლიანად გაიცა, როგორც დივიდენდი, მაშინ პარტნიორები ვალდებული იქნებიან გადაიხადონ საშემოსავლო გადასხადი 212.5 ლარის ოდენობით (5%), აღნიშნული ვალდებულება უნდა შეასრულოს შპს-მ, რაც იმას ნიშნავს, რომ მან უნდა გასცეს 4250- 212.5= 4037.5 ლარი პარტნიორებზე, ხოლო 212.5 ლარი გადარიცხოს ბიუჯეტში, როგორც პარტნიორთა საშემოსავლო გადასხადი.

 

განსხვავებული მიდგომაა იმ შემთხვევაში, თუ პარტნიორებს წარმოადგენენ კომერციული იურიდიული პირები (მეწარმეთა შესახებ კანონის მე-2 მუხლში განსაზღვრული სუბიექტი, გარდა ინდ. მეწარმისა, რომელიც ფიზიკური პირია).

 

ამ შემთხვევაში მათ მიერ მიღებული დივიდენდები საერთოდ არ დაიბეგრება და არც საწარმოს ერთობლივ შემოსავალში მოხდება მათი ასახვა.

 

რეზიდენტი ფიზიკური პირის და არაკომერციული იურიდიული პირის მიერ მიღებული დივიდენდები, რომლებიც დაიბეგრა გადახდის წყაროსთან, არ ჩაირთვება ამ პირთა ერთობლივ შემოსავალში და შემდგომ დაბეგვრას არ ექვემდებარება.

[Author]

Posts