ზიანის ანაზღაურება (დელიქტური სამართალი)

[Edika]

@StepanozMamfal said:
ელექტროსადენის მესაკუთრისგან ექნება ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება, რადგან იგი ვალდებულია უზრუნველყოს ელექტროსადენის უსაფრთხო ექსპლოატაცია, ვალდებულია შეინარჩუნოს ელექტროსადენი ისეთ მდგომარეობაში, რომ მან ზიანი არ მიაყენოს სხვას. აღნიშნული ვალდებულების დარღვევა, რომელმაც ზიანი განაპირობა არის დელიქტური პასუხისმგებლობის საფუძველს, სამოქალაქო კოდექსის 992-ე მუხლის მიხედვით.

რათქმაუნდა უნდა აგოს პასუხი, მაგრამ არა 992-ით, არამედ 1000 მუხლის პირველი და მეორე ნაწილებით. 3კ/924-01

[ივერიელი]

თუ ჩემ პოზიციას გავითვალისწინებთ, რომ მართლწინააღმდეგობა და ბრალი არსებობდა, მაშინ არსებობს ეს გადაწყვეტილება N- ას-87-420-05 , რომლიდან გამომდინარეც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ 992-ე მუხლის გამოყენება უნდა მოხდეს და არა 1000-ე მუხლის, რადგან 1000-ე მუხლის გამოყენება ხდება, როცა არ გვაქვს ბრალი და მართლსაწინააღმდეგო ქმედება.

[Edika]

ხო მართალია.

[Edika]

მოსარჩელის შვილი თამაშის დროს შევიდა სატრანსფორმატორო ქვესადგურის ღია კარში, შეეხო ერთ-ერთ ელექტროსადენს და მიიღო მე-4 ხარისხის დამწვრობა. ეს ელექტროსატრანსპომატოროქვესადგური ეკუთვნოდა შ.პ.ს „გ“-ს. სს „თ“ აწვდიდა დენს ამ ელექტროქვესადგურს.

 

ვის უნდა დაეკისროს პასუხისმგებლობა და რა საფუძვლით?

[ივერიელი]

@Edika said:
მოსარჩელის შვილი თამაშის დროს შევიდა სატრანსფორმატორო ქვესადგურის ღია კარში, შეეხო ერთ-ერთ ელექტროსადენს და მიიღო მე-4 ხარისხის დამწვრობა. ეს ელექტროსატრანსპომატოროქვესადგური ეკუთვნოდა შ.პ.ს „გ“-ს. სს „თ“ აწვდიდა დენს ამ ელექტროქვესადგურს.

 

ვის უნდა დაეკისროს პასუხისმგებლობა და რა საფუძვლით?

 

შპს-ს უნდა დაეკისროს, რაც შეეხება საფუძველს, აქაც ორი მიმართულებით შეიძლება მსჯელობა, ერთი ის, რომ ხომ არ დაარღვია შპს-მ უსაფრთხოების ნორმები და შეეძლო თუ არა მას გარკვეული ღონისძიებების მეშვეობით აღეკვეთა მსგავსი სახის ზიანი, შემოეღობა კარგად ეს ქვესადგური, დაეყენებინა დაცვა და ა.შ… თუ ამ კითხვაზე პასუხი დადებითია, მაშინ 992-ე მუხლის საფუძველზე იქნება იგი პასუხისგებელი, ხოლო თუ პასუხი უარყოფითია და იგი ვერ მიიღებდა ვერანაირი ზომებს ზიანის აღკვეთისათვის, მაშინ სახეზეა მომეტებული საფრთხიდან გამომდინარე ზიანი და შესაბამისად 1000-ე მუხლით მოხდება პასუხისმგებლობის დაყენება.

 

აქ ასევე შეიძლება სამოქალაქო კოდექსის 415-ე მუხლით შემცირდეს შპს-ს პასუხისმგებლობა, იმ დასაბუთებით, რომ არ მოხდა ბავშვის სათანადოთ მეთვალყურეობა და მისი მშობლების მხრიდან გვაქვს შერეული ბრალი.

აქ

ა

[Edika]

3კ/571-01
სასამართლომ (უზენაესმა) ჩათვალა რომ ვინაიდან ს.ს „თ“ იყენებდა ელექტროქვესადგურს ელექტროენერგიის სარეალიზაციოდ ამიტომ წარმოადგენდა პირდაპირ მფლობელს, ხოლო შ.პ.ს „გ“-ი არაპირდაპირ მფლობელს. ვინიდან ისინი ორივე წარმოადგენენ მფლობელებს 1000 მუხლის სსაფუძველზე სოლიდარულად აგებენ პასუხს. სწორია? ? ????????? ანუ 1000 მუხლის „მფლობელში“ იგულისხმება ორივე (პირდაპირი და არაპირდაპირი). ???????????????????

[Edika]

კაზუსი- მართლწინააღმდეგობისა და მიზეზობრივი კავშირის შესახებ

 

“A” ხედავს მისი მიმართულებით მოძრავ ნასვამ მძღოლ “B”-ს.  “A” – მ სრული ცნობიერებით, თავისი ველოსიპედით აუარა გვერიდი მას,  გადავიდა ფეხით მოსიარულეთა გზაზე. ამოყირავებული ველოსიპედით ფიზიკური ზიანი მიაყება “C”-ს და ასევე დააზიანა “D”-ს მაღაზიის ვიტრინა.

 

ვინ ვის რა მოთხოვნები შეუძლია წაუყენოს?

[ივერიელი]

თუ უშუალო მიზეზობრილობის პრინციპიდან გამოვალთ, მაშინ “A”-მ უნდა აანაზღაუროს ზიანი, რადგან უშუალოდ მის ქმედებას მოყვა ზიანი, თუმცა ჩემი აზრით მაგ შემთხვევაში უნდა გამოვიყენოთ რელევანტური მიზეზობრიობის პრინციპი და ზიანის ანაზღაურება უნდა დაეკისროს ნასვამ მძროლ “B”-ს რადგან მისმა მართლსაწინაამღდეგო მოქმედებამ – (მთვრალი ატარებდა მანქანას და არღვევდა მოძრაობის წესებს) განაპირობა დამდგარი ზიანი და სწორედ მისი ქმედებაა არსებითი ამ ზიანის დადგომაში.

 

თუმცა წარმოვიდგინოთ იგივე შემთხვევა, ოღონდ მანქანის მაგივრად ირემს აუარა გვერდი “A”-მ.. ამ შემთხვევაში ორი ვარიანტია… 1. ირემთან შეჯახება უფრო მძიმე შედეგს გამოიღებდა, ვიდრე ფაქტობრივად დამდგარი შედეგი. 2. ირემთან შეჯახება უფრო ნაკლებად მძიმე შედეგს გამოიღებდა, ვიდრე ფაქტობრივად დამდგარი შედეგი.

 

ირემთა დაკავშირებულ ორივე შემთხვევაში ზიანი უნდა აანაზღაუროს “A”-მ… განსხვავება ის არის, რომ პირველ შემთხვევაში ჩვენ გვაქვს არა დელიქტი – 992-ე მუხლი, არამედ 117-ე მუხლით განსაზღვრული შემთხვევა, ხოლო მეორე შემთხვევაში გვაქვს დელიქტი, რადგან მეორე შემთხვევა ვერ ხვდება 117-ე მუხლის პირველი ნაწილის ფარგლებში.

 

ამდენად, უნდა ზუსტად განისაზღვროს “A”-ს ქმედება წარმოადგენს დელიქტს, თუ 117-ე მუხლით განსაზღვრულ შემთხვევას. თუ “A” მოქმედებდა მართლსაწინააღმდეგოთ და მისი ქმედება კვალიფიცირდება, როგორც დელიქტი, მაშინ მას დაეკისრება პასუხისმგებლობა მიყენებული ზიანისათვის, თუმცა თუ იგი მოქმედებდა 117-ე მუხლის ფარგლებში, მაშინ 117-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით მისი პასუხისმგებლობა არ უნდა დადგეს, ხოლო პასუხისმგებელი იქნება “B”, რომლის მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასაც მოყვა “A”-ს ქმედება, რამაც გამოიწვია ზიანი.

 

[Edika]

ესეიგი ჯერ მთავარია დავადგინოთ რას წარმოადგენს A-ს მოქმედება, არის თუ არა  დელიქტური?   კაზუსიდან ასე ზუსტად არ ჩანს, რა არის, მაგრამ განვიხილოთ რას შეიძლება წარმოადგენდეს მისი მოქმედება.

 

დელიქტის აუცილებელი ელემენტი არის მართლსაწინააღმდეგო ქმედება. თუ ჩავთვლით რომ A-ს მოქმედება არ არის მართლსაწინააღმდეგო მაშინ სახეზე არ გვაქვს დელიქტი და გვაქვს 117-ე მუხლი. ანუ სხვაობა 992-ე მუხლსა და 117-ე მუხლს შორის არის ის რომ 117-ე მუხლის შემთხვევაში ზიანის მიყენება ხდება მართლზომიერი ქმედებით, ხოლო 992-ე მუხლის შემთხვევაში მართლსაწინააღმდეგო ქმედებით.

 

რა განაპირობებს 117-ე მუხლში ქმედების მართლზომიერებას? 117-ე მუხლის ფაქტობრივი შემადგენლობისთვის აუცილებელია ორი ელემენტი: 1) ზიანის აცილება მოცემულ გარემოში არ შეიძლებოდა სხვაგვარად თავიდან ყოფილიყო აცილებული და 2) უნდა ხდებოდეს უფრო დიდი ზიანის თავიდან აცილება. ანუ ეს ორი ელემენტი განაპირობებს 117-ე მუხლით გათვალისწინებულ ქმედების მართლზომიერებას, რაც განასხვავებს მას 992-ე მუხლიდან. თუ სახეზე არ გვაქვს ზემოთმოცემული რომელიმე ელემენტი მაშინ სახეზე გვაქვს დელიქტი და ურთიერთობა უნდა მოწესრიგდეს დელიქტური ნორმებით.

 

ამ კონკრეტულ შემთხვევაში C-ს მიმართ მიყენებული ზიანი ვერ ჩაჯდება 117-ე მუხლით გათვალისწინებულ ფაქტობრივ შემადგენლობაში, ვინაიდან აქ სახეზე გვაქვს ორი თანაბარმნიშვნელოვანი და თანაზომიერი სიკეთე – სიცოცხლე/ჯანმრთელობა როგორც A-ს ასევე C -ს, ანუ მიყენებული ზიანი არ არის მოსალოდნელზე ნაკლებმნიშვნელოვანი. ორივე თანაზომიერია. (A მოქმედებდა საკუთარი ჯანმრთელობის დასაცავად, C-ს ჯანმრთელობას მიადგა ზიანი). ვინაიდან სახეზე არ გვაქვს 117-ე მუხლით გათვალისწინებული მართლზომიერი ქმედებისთვის აუცილებელი მეორე ელემენტი (რაც ზემოთ დავწერე), ქმედება წარმოადგენს მართლსაწინააღმდეგოს და C-ს A-ს მიმართ შეუძლია მოთხოვნის დაყენება 992-ე მუხლის საფუძველზე, ოღონდ ეს ჯერ კიდევ არ ნიშნავს B-ს სოლიდარულ პასუხისმგებლობას 998-ე მუხლის საფუძველზე.

 

აუცილებელია ადეკვატური მიზეზობრივი კავშირის დადგენა B-ს მართლსაწინააღმდეგო ქმედებას და დამდგარ შედეგს შორის, ანუ ობიექტურად უნდა შეფასდეს რამდენად განაპირობა A-ს მიერ C-სთვის ზიანის მიყენება B-ს ქმედებამ. თუ მოცემულ გარემოებებში A-ს B-ს მოქმედებიდან გამომდინარე არ შეეძლო სხვაგვარად ემოქმედა მაშჳნ ისინი სოლიდარულად აგებენ პასუხს. A-ს არცერთვარიანტში არ ააქვს უფლება მიაყენოს ზიანი სხვას, მაშჳნაც კი როცა ის საკუთარ ინტერესებს იცავს.

 

რაც შეეხება D -ს (მაღაზიის მეპატრონე) მოთხოვნას მას ექნება 117-ე მუხლის საფუძველზე ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის უფლება, თუ A-ს არ შეეძლო სხვაგვარად ემოქმედა და დამდგარი ზიანი მოსალოდნელზე ნაკლებმნიშვნელოვანია.

 

კითხვა: შეუძლია თუ არა D- მოთხოვნა წაუყენოს სოლიდარულად A-ს და  B-ს სამოქალაქო კოდექსის 998-ე მუხლის საფუძველზე, A-ს 117-ე მუხლის საფუძველზე და B-ს 992-ე მუხლის საფუძველზე?

[ივერიელი]

საინტერესო პოსტი დაწერე, მაგრამ რაღაცეებში ვერ დაგეთანხმები.. ჩამოვწერ პუნქტობრივად:

 

1. იმას კი არ ვადგენთ მოქმედება დელიქტურია თუ არა, არამედ იმას ვადგენთ არის თუ არა ეს მოქმედება განხორციელებული უკიდურესი აუცილებლობის ფარგლებში და თუ დავადგენთ, რომ ამ ფარგლებს გადაცილებულია მოქმედება, მაშინ მივდივართ დელიქტებში. ანუ ვადგენთ ქმედება ხვდება თუ არა 117-ე მუხლში და თუ არ ხვდება დელიქტი გვაქვს უკვე.

 

2. დელიქტი შეიძლება გვქონდეს მართლსაწინააღმდეგო ქმედების გარეშეც. (მაგ: 999-ე და 1000-ე მუხლები. ამაზე ზემო პოსტებშიც დავწერე).

 

3. გეთანხმები 117-ე მუხლის შემადგენობის შესახებ. დავამატებ, რომ აქ უმნიშვნელოვანესია თანაზომიერების პრინციპი, რომელიც მოიცავს ორ ელემენტს აუცილებლობა და პროპორციულობა.

 

როცა 117-ე მუხლის ფარგლებში ვაფასებთ ქმედებას, უნდა განვსაზღვროთ იყო თუ არა ეს ქმედება აუცილებელი და სხვა ქმედებით ვერ იქნებოდა საფრთხე აღკვეთილი. ასევე იყო თუ არა ეს ქმედება პროპორციული იმ საფრთხესთან მიმართებით, რომელიც აცდენილ იქნა.

 

ახლა რაც შეეხება კაზუსს, აქაც განსხვავებული პოზიცია მაქვს, კერძოდ:

 

1. C-ს დაზიანებას ასე ცალსახად 117-ე მუხლის გარედ ვერ მოვაქცევდი, რადგან გააჩნია რა სიმძიმის დაზიანების რისკის ქვეშ იყო A (ან საერთოდ სიკვდილის საფრთხის ქვეშ)… კაზუსიდან არ ჩანს პირდაპირ.. ექსპერტიზა იქნებოდა საჭირო და მის შესაბამისად მოხდებოდა ამ საკითხის გადაჭრა.

 

2.მე ვფიქრობ A-ს არ უნდა მოეთხოვოს ზიანის ანაზღაურება არც C-სგან და არც D-სგან.. ეს ჩემი პირადი მოსაზრებაა და ეყდნობა იმ გარემოებას, რომ C და D-ს ზიანი დაკავშირებულია B-ს მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასთან, ხოლო A-ს ქმედება თუ ჩაითვლება მართლზომიერად.. B-ს უმართლობა “გადაყლაპავს” A-ს პასუხისმგებლობას, რადგან რომ არა მისი მართლსაწინააღმდეგო ქმედება, არც A-ს მართლზომიერი ქმედება არ განხორციელდებოდა და არ დაზიანებოდნენ C და D…ანუ ვიყენებთ რელევნატური მიზეზობრიობის პრინციპს. ამასთან 117-ე მუხლის მე-2 ნაწილი ითვალისწინებს A-ს პასუხისმგებლობის ჩამოწერის შესაძლებლობას.

 

3. რაც შეეხება 998-ე მუხლს..  ამ მუხლში თანამონაწილეების ქმედებას თან ზდევს საერთო განზრახვა და ზოგადად 998- ე მუხლი დაკავშირებულია მართლსაწინააღმდეგო ქმედებასთან და არა მართლზომიერ ქმედებასთან. ამასთან იგივე არგუმენტს დავწერ, რაც ზემოთ, რომ 117-ე მუხლის მე-2 ნაწილი ითვალისწინებს A-ს პასუხისმგებლობის ჩამოწერის შესაძლებლობას.

[Author]

Posts