Reply To: სესხის ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული საკითხები

[ივერიელი]

პროცენტის შემცირება

საინტერესო საკითხია რამდენად შეიძლება მხარეთა მიერ შეთანხმებული სესხის ხელშეკრულების პროცენტის შემცირება. ამასთან დაკავშირებით საინტერესო განმარტება გააკეთა საქალაქო სასამართლომ საქმეზე N2/8039-14 :

„გარიგება ან მისი ესა თუ ის პირობა ზნეობრივ ნორმებთან და საჯარო წესრიგთან შეუსაბამოა, როდესაც ის ეწინააღმდეგება სოციალური სამართლიანობის პრინციპს,  ხელშეკრულების მხარეს აყენებს შეუსაბამოდ რთულ მდგომარეობაში.

შეფასებისას მხედველობაში უნდა იქნეს მიღებული როგორც თითოეული გარიგების შინაარსი და მისი სამართლებრივი ბუნება, ასევე მისი პირობების შედარება სამოქალაქო ბრუნვაში ანალოგიური ეკონომიკური დანიშნულების მქონე გარიგებების შინაარსთან, ასევე ის გარემოებები, რომელთა გათვალისწინებითაც გამოავლინა გარიგების დადების ნება მხარემ.

სასამართლოს გათვალისწინებითაც გამოავლინა გარიგების დადების ნება მხარემ. სასამართლოს მოსაზრებით ისეთ პირობებში, როცა საქმის მასალებით დადგენილია ფიზიკური პირების მიერ თანხების სესხად აღება ფიზიკური პირისგან, გამსესხებლის მიერ ბაზარზე საკრედიტო დაწესებულებების კრედიტებზე დადგენილი საშუალო საპროცენტო განაკვეთებზე ბევრად მეტი ოდენობით პროცენტის განსაზღვრა ეწინააღმდეგება ვალდებულებით-სამართლებრივი ურთიერთობებისთვის დადგენილ კანონის ძირითად პრინციპებს, შესაბამისად, საჯარო წესრიგს და ზნეობრივ სტანდარტებს.“

საკმაოდ საინტერესო განმარტება, რომლის საფუძველზეც მოხდა სესხის ხელშეკრულების სარგებლის (პროცენტის) შემცირება გონივრულ ოდენობამდე. სასამართლომ შეამცირა სესხის პროცენტი 54-ე მუხლზე დაყდნობით, რომლის მიხედვითაც ნაწილობრივ ბათილად ცნო მხარეთა მიერ განსაზღვრული შეუსაბამოდ მაღალი პროცენტი. ვფიქრობ, მას ასევე შეეძლო გამოეყენებინა ანალოგიით სამოქალაქო კოდექსის 420-ე მუხლი, რომლის მიხედვითაც, სასამართლო უფლებამოსილია შეამციროს შეუსაბამოდ მაღალი პირგასამტეხლო.

სამოქალაქო კოდექსის 319-ე და 625.1-ე მუხლების მიხედვით მართალია სესხის ხელშეკრულების მხარეები თავისუფალნი არიან განსაზღვრონ სესხის პროცენტი, თუმცა მათი თავისუფლება შეზღუდულია კანონით განსაზღვრულ ფარგლებში, იმ ინტერესის შესაბამისად, რაზეც საქალაქო სასამართლომ ისაუბრა ზემოთ მითითებულ საქმეში.

ამდენად, დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას, რომ სესხის პროცენტის შემცირების სამართლებრივი საფუძვლებიც და ამ კუთხით სასამართლო პრაქტიკის განვითარების შესაძლებლობაც არსებობს და ვფიქრობ საქალაქო სასამართლომ საკმაოდ თამამი და საინტერესო განმარტება გააკეთა.