Reply To: ვალდებულებითი სამართლის ზოგადი საკითხები

[BLH]

ინფორმაციის გაცემის ვალდებულება

სამოქალაქო კოდექსის 318-ე მუხლი აფუძნებს ზოგად ნორმას,ინფორმაციის გაცემის ვალდებულების შესახებ.

„ვალდებულებიდან შეიძლება გამომდინარეობდეს ამა თუ იმ ინფორმაციის მიღების უფლება. ინფორმაციის გაცემა უზრუნველყოფილი უნდა იყოს მაშინ, როცა მას მნიშვნელობა აქვს ვალდებულების შინაარსის განსაზღვრისათვის და კონტრაჰენტს შეუძლია საკუთარი უფლების შელახვის გარეშე გასცეს ეს ინფორმაცია.“

ინფორმაციის გაცემის მოვალეობა არის უმნიშვნელოვანესი ვალდებულება, რომელსაც გააჩნია დიდი პრაქტიკული მნიშვნელობა. კანონით შეუძლებელია სრულიად განისაზღვროს, თუ რა ინფორმაციის გაცემის ვალდებულება შეიძლება ჰქონდეთ მხარეებს, თუმცა ცალკეულ შემთხვევებში კანონი განსაზღვრავს ინფორმაციის მიწოდების სპეციალურ რეგულაციებს.

მაგ: სამოქალაქო კოდექსის 902-ე მუხლით განსაზღვრულია თავდების მიმართ ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება. 

ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება მჭიდროდ არის დაკავშირებული  გულისხმიერების პრინციპთან, რადგან სწორედ ინფორმაციის მიწოდებით ხშირ შემთხვევაში შესაძლებელია კონტრაჰენტის უფლებებისა და ქონების დაცვა.

ამდენად, თუ ერთობლივად შევაფასებთ, სკ-ის 316.2-ე და 318-ე მუხლებს, შეიძლება დავასკვნად, რომ ვალდებულებით სამართლებრივ ურთიერთობებში მხარეებს გააჩნიათ ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება, როდესაც ამას მნიშვნელობა აქვს ვალდებულების შინაარსის განსაზღვრისთვის, ასევე დაკავშირებულია მეორე მხარის უფლებებისა და ქონების დაცვასთან.

მაგ: პროდუქტის ნასყიდობის დროს, თუ პროდუქტი საჭიროებს სპეციფიკურ მოვლას, აღნიშნულის შესახებ ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება გააჩნია გამყიდველს.

მაგ: ნარდობის ხელშეკრულების ფარგლებში, მენარდე ვალდებულია შეატყობინოს შემკვეთს იმ ნაკლის შესახებ, რომელიც გააჩნია შემკვეთის მიერ მიწოდებული მასალას, ან ნარდობის ობიექტს.

მაგ: თავდებობისას, თავდები უფლებამოსილია იყოს საქმის კურსში ძირითადი ვალის შესრულების პროცესის შესახებ. კრედიტორი ვალდებულია თავდებს აცნობოს, თუ მოვალე ვალდებულების შესრულების ვადას გადააცილებს. (სკ-ის 902-ე მუხლი).

დროულმა შეტყობინებამ შესაძლებელია თავდების მხრივ ძირითადი ვალდებულების შესრულების პროცესზე დადებითი გავლენა მოახდინოს. ხოლო კრედიტორის მიერ ამ მოვალეობს შეუსრულებლობათავდების პასუხისმგებლობის შემცირების საფუძველი შეიძლება იყოს.

ვთქვათ, თუ კრედიტორმა თავდებს არ შეატყობინა ძირითადი ვალის გადახდის ვადის გადაცილების შესახებ, გადაცილებას კი მოჰყვა პირგასამტეხლოს დარიცხვა, თავდებს ასეთ შემთხვევაში უფლება აქვს უარი თქვას ვადაგადაცილებულ თანხაზე დარიცხული საურავის გადახდაზე.

ამდენად, სკ-ის 318-ე მუხლი აფუძნებს ზოგად მოვალეობას ვალდებულებით ურთიერთობაში ინფორმაციის მიწოდების თაობაზე, ხოლო ცალკეული მუხლები განსაზღვრავენ სპეციალურ რეგულაციებს, თუმცა ასეთი რეგულაციების გარეშეც შეიძლება ცალკეულ შემთხვევებში მხარეს ჰქონდეს ინფორმაციის მიწოდების ვადებულება. ამ ვალდებულების დარღვევამ შესაძლოა გამოიწვიოს სამოქალაქო სამართლებრივი პასუხისმგებლობა.