Reply To: სესხის ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული საკითხები

[BLH]

სესხის ხელშეკრულების ფორმა და რეალური ბუნების პროცესუალური ანალიზი

სესხის ხელშეკრულების რეალური ბუნების სწორი გაგება, მნიშვნელოვანია პრაქტიკული თვალსაზრისით, რადგან სწორედ სესხის ხელშეკრულების რეალური ბუნება განაპირობებს სესხთან დაკავშირებულ დავებში მტკიცების ტვირთის თავისებურებას.

სააპელაციო სასამართლომ ერთ-ერთ გადაწყვეტილებაში, იმსჯელა სესხის რეალურ ბუნებაზე, სესხის ფორმასა და მტკიცების ტვირთზე. (იხ. სუსგ ას-756-812-2011 ).

სასამართლომ განმარტა, რომ სესხის ხელშეკრულების ფორმის შესახებ რეგულაცია მოცემულია სამოქალაქო კოდექსის 624-ე მუხლში, რომლის მიხედვითაც სესხის ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს, როგორც ზეპირად, ისე წერილობით, თუმცა ზეპირი სესხის ხელშეკრულების არსებობის მტკიცებისათვის საკმარისი არ არის მხოლოდ მოწმის ჩვენება, ამავდროულად უნდა არსებობდეს სხვა მტკიცებულებებიც. აღნისანიშნავია ასევე, რომ სასამართლო პრაქტიკის მიხედვით სესხის ხელშეკრულების წერილობითი ფორმით დადებას ენიჭება აშკარა უპირატესობა.

გადაწყვეტილების მიხედვით, რეალური ხელშეკრულების სამართლებრივი ბუნებიდან გამომდინარე, რეალურად მიიჩნევა ხელშეკრულება, რომელიც დადებულად ითვლება არა შეთანხმების მიღწევის მომენტიდან, არამედ ნივთის რეალურად გადაცემიდან.

სესხის ხელშეკრულება დადებულად ითვლება, როცა გამსესხებელი საკუთრებაში გადასცემს მსესხებელს ხელშეკრულების საგანს, მარტო შეთანხმება სესხის თაობაზე ჯერ კიდევ არ ნიშნავს ხელშეკრულების დადებას. თუმცა აღნიშნული მსჯელობა, სააპელაციო პალატის მოსაზრებით, ეხება სესხის ზეპირ ხელშეკრულებას, ვინაიდან ზეპირი შეთანხმება ვერ მიიჩნევა სესხის ხელშეკრულების დადებად, მაშინ როდესაც ამისათვის აუცილებელია რეალური ქმედება.

რეალური ხელშეკრულება დადებულად ითვლება რეალური ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ქმედების განხორციელების შემდეგ. სადავოობის შემთხვევაში, სესხის ზეპირი ხელშეკრულების დადების დროს, მხარემ უნდა ამტკიცოს არა სესხზე შეთანხმების არსებობა, არამედ სესხის სახით თანხის რეალურად გადაცემა. 

სასამართლომ მიუთითა, რომ, მართალია, სამოქალაქო კოდექსი პირდაპირ არ ითვალისწინებს სასესხო ურთიერთობებთან მიმართებაში წერილობითი ფორმის უპირატესობას ზეპირ ფორმასთან, მაგრამ ეს დასტურდება პრაქტიკით. შესაბამისად, მხარეები წერილობითი ხელშეკრულების დადებით ქმნიან მათი ინტერესების დაცვის უფრო მეტ გარანტიას, როდესაც რეალური ქმედების ამსახველ წერილობით დოკუმენტში აღწერენ სესხის ხელშეკრულების, როგორც რეალური ხელშეკრულების, მაკვალიფიცირებელი ქმედების განხორციელებას, კერძოდ, სესხის ხელშეკრულების დადებას.

სასამართლოს განმარტებით, სესხის წერილობითი ხელშეკრულების დადებისას, სადაც მითითებულია, რომ მსესხებელმა თანხა ისესხა, საპირისპიროს დადასტურებამდე, იგულისხმება, რომ სესხება, როგორც რეალური ქმედება, უკვე განხორციელდა.

წერილობითი ხელშეკრულების არსებობის პირობებში, მტკიცებულების სახით წარდგენილ უნდა იქნეს სესხის ხელშეკრულება, რომელშიც ასახული იქნება სესხის რეალურად გადაცემის ფაქტი. რაც შეეხება ზეპირი ფორმით დადებულ სესხის ხელშეკრულებას, აღნიშნული, ხელშეკრულების რეალური ბუნებიდან გამომდინარე, კონკლუდენტურ მოქმედებაში, სესხის სახით თანხის გადაცემაში გამოიხატება, თანხის გადახდის ქვითარი, ხელწერილი თანხის გადაცემასთან დაკავშირებით და ა.შ.