Reply To: უსაფუძვლო გამდიდრება

[BLH]

სამოქალაქო კოდექსის 976-ე მუხლის მე-2 ნაწილი:

“უკან დაბრუნების მოთხოვნა გამორიცხულია, თუ:

ა) შესრულება შეესაბამება ზნეობრივ მოვალეობებს, ან

ბ) გავიდა ხანდაზმულობის ვადა, ან

გ) მიმღებს შეეძლო ევარაუდა, რომ შემსრულებელს სურდა გადაცემა, მიუხედავად იმისა, არსებობს თუ არა ამ მუხლის პირველი ნაწილის პირობები, ანდა

დ) მოთხოვნა დაბრუნების თაობაზე ბათილი სავალო ხელშეკრულების შესრულებისას ეწინააღმდეგება ბათილობის შესახებ ნორმათა დაცვით ფუნქციას.”

მოცემულ ნორმაში განსაზღვრულია ამომწურავი გამონაკლისი შემთხვევები, როცა მიუხედავად იმისა, რომ სკ-ის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე სახეზეა ვითომ-კრედიტორის გამდიდრება, მას მაინც არ ეკისრება უსაფუძვლოდ მიღებულის დაბრუნების ვალდებულება. განვიხილოთ თითოეული შემთხვევა:

1.შესრულება შეესაბამება ზნეობრივ მოვალეობებს- უნდა გადაწყდეს კონკრეტული შემთხვევებიდან, შეესაბამება თუ არა შესრულება ზნეობრივ მოვალეობებს, მაგალითად, როდესაც ნათესავი, მიუხედავად ვალდებულების არ ქონისა ეხმარება მეორე ნათესავს, რომელიც ავად არის. ასეთ შემთხვევაში იგი ვერ დაეყდნობა სკ-ის 976-ე მუხლის პირველ ნაწილს და ვერ მოითხოვს გადაცემული სარჩოს უკან დაბრუნებას. (№ას–987–945-2013)

2. ხანდაზმულობის ვადის გასვლა- უმნიშვნელოვანესი შემთხვევაა, როდესაც მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა გასულია და მოვალე ხანდაზმული მოთხოვნის მიუხედავად ასრულებს ვალდებულებას, მაგ: სესხის დაბრუნების მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა გავიდა, თუმცა მსესხებელი მაინც დაუბრუნებს ნასესხებ თანხას გამსესხებელს. ასეთ შემთხვევაში მსესხებელი ვერ მოითხოვს ამ თანხის უკან დაბრუნებას უსაფუძვლოდ გამდიდრების საფუძვლით.

3.ვალდებულების მიმღებს შეეძლო ევარაუდა, რომ შემსრულებელმა შეგნებულად გადასცა ქონება და ანგარიში არ გაუწევია იმისათვის, არსებობდა თუ არა ის საფუძვლები, რომლებიც მას გადაცემული ქონების უკან გამოთხოვის შესაძლებლობას მისცემდა.

4.ბათილი სავალო ხელშეკრულების შესრულებისას, თუ მოთხოვნა გადაცემული ქონების უკან დაბრუნების თაობაზე ეწინაამღვდეგება ბათილობის შესახებ სამართლებრივ ნორმათა დაცვით ფუნქციას. მაგ: პირმა ბანკიდან გამოიტანა კრედიტი შვილისათვის ქორწილის გადასახდელად. კრედიტის ვადა განისაზღვრა ხუთი წლით. ქორწილის გადახდის შემდეგ გაირკვა,რომ ამ მიზნისათვის არ შეიძლებოდა კრედიტის გაცემა და საბანკო კრედიტის მიმღებმა მიღებული თანხა უნდა დააბრუნოს, მაგრამ არა ერთდროულად და მოთხოვნისთანავე, არამედ ნაწილ-ნაწილ ხუთი წლის განმავლობაში, რადგან მისი, როგორც კრედიტის მიმღების ინტერესები უფრო მეტადაა დაცული, ვიდრე საკრ. დაწესებულებისა.