უსაფუძვლო გამდიდრება

[Edika]

ვერ მივხვდი რა არის მანდ პრობლემა.

[ივერიელი]

მეც ვერ მივხვდი, ჩემი პოზიცია იყო, რომ უსაფუძვლო გამდიდრებით შეიძლებოდა ამ ფულის დაბრუება, რადგან გარიგება წარმოადგენდა ბათილი სამოქალაქო გარიგებას სსკ-ის 54-ე მუხლის მიხედვით (კანონსაწინააღმდეგო გარიგება). ხოლო ის რაც ვალდებულების გარეშე ერთმა პირმა მეორეს გადასცა უნდა დააბრუნოს 385-ე, 976-ე მხულების საფუძველზე.

[kakha]

ას-472-448-2013  კარგი გადაწყვეტილებაა, ბევრ პრობლემატურ საკითხს ეხება. უსაფუძვლო გამდიდრების ინსტიტუტის სუბსიდიურ ხასიათზეცაა ამ გადაწყვეტილებაში ყურადღება გამახვილებული.

[Edika]

მაგ გადაწყვეტილებიდან გამომდინარე საკითხები ბევრჯერ განვიხილეთ აქ და გადახედე წინა გვერდებს ამ თემაში.

[ივერიელი]

მინდა დაავანონსო შემდეგი თემა, ეს არის უსაფუძვლო გამდიდრებასთან დაკავშირებული დავის განსჯადობა, როცა გამდიდრებულია სახელმწიფო / ადმინისტრაციული ორგანო.

[Edika]

ბს-1047-1000(გ-07)

ერთი სიტყვით ადმინისტრაციულმა კოლეგიამ ბათილად ცნო ადმინისტრაციული ხელშეკრულება, და უზენაესმა სასამართლომ თქვა რომ ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ბათილობის გამო მოპასუხე ადმინისტრაციული ორგანოს უსაფუძვლო გამდიდრებიდან გამომდინარე დავა სასამართლომ უნდა განიხილოს სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით. სახელდობრ იმიტომ რომ საქმე ეხება უსაფუძვლო გამდიდრებასო, მიუხედავად იმისა რომ ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ბათილობიდან გამომდინარე წარმოშობილ კონდიქციურ ურთიერთობასთან გვაქვს საქმეო.

[ივერიელი]

ჩემი პოზიციაა ამ საკითხზე, რომ როცა სახეზეა სახელმწიფო ორგანოს უსაფუძვლოდ გამდიდრება, მის მიერ სახელმწიფო ფუნქციების განხორციელების ფარგლებში, მაშინ დავა უნდა გადაწყდეს ადმინისტრაციული სასამართლოს მიერ, იმის მიუხედავად, რომ უსაფუძვლო გამდიდრება წარმოადგენს სამოქალაქო სამართლებრივ ინსტიტუტს.

ასეთ შემთხვევაში სამოქალაქო სამართლებრივ ინსტიტუცის გამოყენება ხდება ადმინისტრაციული მართლმსაჯულების განხორციელების ფარგლებში, ხოლო ასეთი დავის განხილვა სამოქალაქო წესით დაუშვებელია, რადგან მსგავს შემთხვევაში მოქმედებს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი პრინციპები, რომლებიც არსებითად განსხვავდება სამოქალაქო სამართლებრივი პრინციპებისაგან.

მაგ: როცა უკანონო ინდ. აქტის საფუძველზე მდიდრდება ადმინისტრაციული ორგანო, ამ შემთხვევაში დავა უნდა გადაწყდეს ადმინისტრაციული წესით.

თუმცა ზემოთ მოყვანილი პრაქტიკა საწინააღმდეგოზე უთითებს და შესაბამისად ამ პრაქტიკას უნდა მივყვეთ ალბათ 😀

[ივერიელი]

საქმე № ას-222-521-04  27 მაისი, 2004 წელი, ქ. თბილისი განმარტების საგანი: მესამე პირის მიერ უსაფუძვლოდ მიღებულის დაბრუნების ვალდებულება  (სამოქალაქო კოდექსის 989-ე მუხლი)

განსახილველ საქმეზე, როგორც პირველი, ისე მეორე ინსტანციის სასამართლოს მიერ (გადაწყვეტილება სააპელაციო სასამართლოს განჩინებით უცვლელი დარჩა) დადგენილია შემდეგი ფაქტობრივი გარემოებანი: თ. მ-ესა და შპს საამშენებლო კომპანია „კ-სს“ შორის მოხდა შეთანხმება, რომლითაც მ-ე ახალ სახლში ბინის ასაშენებლად შესატანის სახით კომპანიას გადასცემდა მის სახელზე არსებულ ბინას, ხოლო „კ-ი,“ თავის მხრივ, ამ ბინას გადასცემდა მ. ჯ-ს. თ. მ-ესა და „კ-ს“ შორის ხელშეკრულება ბინის მშენებლობის თაობაზე დაიდო 1999წ. 2 მარტს, ხოლო 4 მარტს თ. მ-ემ მ. ჯ-თან დადო ბინის ნასყიდობის ხელშეკრულება. მყიდველს, როგორც ეს მ. ჯ-მაც დაადასტურა, თ.მ-ისთვის ბინის ღირებულება (3000 ლარი) არ გადაუხდია. უდავოა, რომ ბინის ღირებულება არც „კ-ს“ გადაუხდია. ამდენად, დადგენილია, რომ ნასყიდობის ხელშეკრულებით განსაზღვრული ბინის ღირებულება გადახდილი არ არის. ამასთან, ნასყიდობის ხელშეკრულების გაფორმებასთან დაკავშირებული ხარჯები კომპანია „კ-სმა“ გაიღო. 1999წ. 2 მარტის ხელშეკრულების 6.3 პუნქტის თანახმად, ვალდებულების შეუსრულებლობის შემთხვევაში შენატანი (ბინა) უბრუნდება თ. მ-ეს. დადგენილია, რომ მ. ჯ-ისთვის სადავო ბინის მასზე გაფორმების დროს ცნობილი იყო, რომ თ. მ-ე ბინას ჯ-ზე გაფორმებით შენატანის სახით აბარებდა „კ-სს“. ეს უკანასკნელი კი ამ შენატანს გადასცემდა მ. ჯ-ს, რომლის მიმართ „კ-სს“ ვალდებულება არ გააჩნდა, ე.ი. მ.ჯ-ი არ იყო „კ-სის“ კრედიტორი. პალატა თვლის, რომ სასამართლომ 1999წ. 2 და 4 მარტის ხელშეკრულებები სწორად დაუკავშირა ერთმანეთს. რომ არა 2 მარტის ხელშეკრულება, არ დაიდებოდა 4 მარტის ნასყიდობის ხელშეკრულება, რადგან არც მ-ეს სურდა ბინის გაყიდვა ჯ-ზე და არც ჯ-ს ყიდვა, მით უფრო, რომ უდავოა ბინის ღირებულებაზე (3000 ლარზე) შეთანხმება ფორმალურია და იგი არ გადაუხდია მ. ჯ-ს. აღნიშნულიდან გამომდინარე, პალატას მიაჩნია, რომ ნასყიდობის ხელშეკრულება შეწყვეტილია, რადგან მყიდველი ღირებულებას არ იხდის, ხოლო გამყიდველი სკ-ის 352-ე მუხლის საფუძველზე ითხოვს გადაცემული ნივთის დაბრუნებას. მითითებული ნორმით ხელშეკრულებაზე უარის თქმას შედეგად უნდა მოჰყვეს ქონების ნატურით დაბრუნება (რესტიტუცია). სკ-ის 976-ე მუხლის პირველი ნაწილით მიმღებს — ვითომ-კრედიტორს, კონდიქციური ვალდებულებიდან გამომდინარე, პასუხისმგებლობა ეკისრება — დააბრუნოს ის, რაც უსაფუძვლოდ მიიღო. პირს, რომელმაც სხვას ვალდებულების შესასრულებლად რაიმე გადასცა შეუძლია, მოსთხოვოს ვითომ-კრედიტორს (მიმღებს) მისი უკან დაბრუნება, თუ ვალდებულება შეწყდა შემდგომში. პალატას მიაჩნია, რომ არა წინარე ნარდობის ხელშეკრულება, მოსარჩელის მოთხოვნა, მხოლოდ ამ ნორმაზე მითითებითაც დასაბუთებული იქნებოდა. პალატა თვლის, რომ ურთიერთდაკავშირებული ხელშეკრულებების შეწყვეტის შემთხვევაში, გარდა ზემოაღნიშნული ნორმებისა, მოთხოვნის საფუძვლად შეიძლება მიჩნეულ იქნეს ასევე სსკ-ის 989-ე მუხლიც, რადგან ვითომ-კრედიტორისათვის ან მისი მითითებით სხვისთვის რაიმეს გადაცემისას კანონი ითვალისწინებს გადაცემულის უკან დაბრუნებას. ასეთ შემთხვევაში, თუ პირი, რომელიც მოვალეა, დააბრუნოს მიღებული და სხვას გადასცემს დასაბრუნებელ ქონებას, ეს უკანასკნელი სკ-ის 989-ე მუხლის პირველი ნაწილით მოვალეა, დააბრუნოს მიღებული ქონება. აღნიშნული ნორმით ქონების დაბრუნების მოთხოვნა
270
საფუძვლიანია იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს პირობა: ქონება უსასყიდლოდ უნდა იყოს გადაცემული სხვა პირზე (მესამე პირზე) და ქონების (განსახილველ შემთხვევაში ბინის) დაბრუნება ვითომ-კრედიტორისაგან („კ-სისაგან“) ფაქტობრივად შეუძლებელია. დადგენილია, რომ „კ-სი“ ვითომ-კრედიტორი ბინას ვერ დააბრუნებს, რადგან იგი, როგორც ინდივიდუალური ნივთი, გადასცა მესამე პირს. აღნიშნული გარემოებების არსებობისას ქონების მიმღები (მ.ჯ-ი) ვალდებულია, დააბრუნოს მიღებული ისე, თითქოს მან ნამდვილი კრედიტორისაგან კანონიერი საფუძვლის გარეშე მიიღო იგი. განსახილველ შემთხვევაში ნარდობის ხელშეკრულებით, შენატანის მიმღებმა („კ-სმა“) თ.მ-ეს უსასყიდლოდ გადააფორმებინა ბინა მესამე პირზე, რომელიც ვალდებულია მითითებულ ნორმის საფუძველზე ქონება უკან დააბრუნოს, რადგან მან კანონიერი საფუძვლის გარეშე მიიღო ეს ქონება თ.მ-ისაგან.

[Author]

Posts