Reply To: სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა

[Edika]

მოკლედ ამ გადაწუვეტილებებში მთლად სრულყოფილად არაა განმარტებული ყველაფერი და ჩემ აზრს დავწერ. ზ.ა.კ-ის 208 და სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლები განსაზღვრავენ სახელმწიფოს პასუხინმგებლობას მოხელის მიერ მიყენებული ზიანისთვის, მაგრამ სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა ავტომატურად არ ნიშნავს ადმინისტრაციულ განსჯადობას.

 

განსჯადობის (ქვემდებარეობის) აუცილებელი ელემენტია სადავო სამართალურთიერთობა გამომდინარეობდეს ადმინისტრაციული კანონმდებლობიდან. რას ნიშნავს სადავო სამარტალურთიერთობა გამომდინარეობდეს ადმინისტრაციული კანონმდებლობიდან? იმას რომ ზიანი გამოწვეული უნდა იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობის საჯარო-სამართლებრივი ფორმის რომელიმე კატეგორიიდან (ინდ. აქტი, ნორმატიული აქტი, რეალაქტი და ადმინისტრაციული ხელშეკრულება). ასე რომ მოხელის მიერ მიყენებული ზიანისთვის პასუხისმგებლობის სახელმწიფოსათვის დაკისრება ავტომატურად არ ნიშნავს დავის ადმინისტრაციულ ხასიათს თუ მიჩნევას, შესაძლებელია მოხელის მიერ მიყებეული ზიანი გამომდინარეობდეს კერძოსამართლებრივი ურთიერთობიდან. მაგალითად მოხელემ სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულების დროს, ისე რომ მას არანაირი სამსახურეობრივი მოვალეობა არ დაურღვევია ზიანი მიაყენა სხვას, ანუ ზიანი მიზეზშედეგობრივ კავშირში სამსახურეობრივი მოვალეობის დარღვევასთან კი არ არის, არამედ კერძოსამართლებრივი ნორმების დარღვევასთან.

 

მაგალითად მოხელე სამსახურის საქმეზე ავტომობილით მიემგზავრება სხვაგან რა დროსაც გზაში ახდენს ავარიას და აზიანებს სხვას. ამ შემთხვევაში ადმინისტრაციული ორგანო პასუხს აგებს არა ზ.ა.კ-ის 208-ე მუხლის საფუძველზე, არამედ სამოქალაქო კოდექსის 997-ე მუხლის საფუძველზე. (ეს მოსაზრება ასევე განვიტარებულია ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის კომენტარში დიმიტრი ქიტოშვილი, გვ 340) შესაბამისად განსჯადობა განისაზღვრება სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით.  აქედან გამომდინარე ზ.ა.კ-ის 208-ე მუხლში უნდა ვიგულისხმოთ ზიანი რომელიც დაკავშირებულია საჯაროსამართლებრივი ნორმების დარღვევასტან (რაც ზემოთ დავწერე ის საქმიანობის ფორმებიდან გამომდინარე ზიანი).

 

კიდევ ერთხელ ხაზს გავუსვამ, რომ დავის ადმინისტრაციულად მიჩნევისთვის აუცილებელი ელემენტია  ზიანი დაკავშირებული იყოს ადმინისტრაციული ორგანოს საჯარო სამართლებრივი საქმიანობის რომელიმე ფორმასთან (სუბიექტს მნიშვნელობა არ ააქვს). აღნიშნული გამომდინარეობს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსის მეორე მუხლიდან. თუ დაუშვებთ რომ ყველანაირი საჯარო სამართლებრივი ნორმების დარღვევის შემთხვევაშია დავა ადმინისტრაციული, მაშინ ადმინისტრაციულად ჩაითვლება ასევე დავა რომელიც გამომდინარეობს საგზაო მოძრაობის წესების დარღვევიდან გამომდინარე ზიანის გამო. მაგალითად სამსახურეობრივ საქმეზე მანქანის მიმავალმა მოხელემ დაარღვია საგზაო მოძრაობის წესები რიტად ზიანი მიაყენა სხვას. ამ შემთხვევაში მარტალია ადმინისტრაციული ნორმები, მაგრამ ეს არ არის ადმინისტრაციული ორგანოს საჯარო სამართლებრივი საქმიანობის რომელიმე ფორმიდან გამოწვეული ზიანი.

 

დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას:

 

1) სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლი, ზ.ა.კ-ია 208-ე მუხლთან ერთად არის ადმინისტრაციული შინაარსის (ას-1246-1505-09 შესაბამისი სასამართლო გადაწყვეტილება).

 

2)ზ.ა.კ-ის 208- მუხლი სამოქალაქო კოდექსის 1005-ე მუხლის მსგავსად გულისხმობს როცა ზიანის დადგომა დაკავშირებულია სამსახურეობდივი მოვალეობების (საქმიანობის რომელიმე ფორმის დარღვევასთან) არაჯეროვან შესრულებასთან, შესაბამისად 208-ე მუხლი არ გულისხმობს როცა ზიანი დადგა კერძოსამართლებრივი ურთიერთობიდან გამომდინარე.

 

3) 208 და 1005-ე მუხლების შემთხვევაში განსჯადობა განისაზღვრება ადმინისტრაციული წესით (თუმცა 1005-ე მუხლის მესამე ნაწილის შემთხვევაში რამდენად განისაზზღვრევა ადმინისტრაციული წესით ამაზე ცალკე ვიმსჯელოთ).

 

4) ზიანი რომელიც დაკავშირებული არ არის სამსახურეობრივი მოვალეობის დარღვევასთან, მაგრამ დადგა მოხელის მიერ სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებისას განსჯადობა სამოქალაქო წესით.