Reply To: ვალდებულებითი სამართლის ზოგადი საკითხები

[BLH]

მართლსაწინააღმდეგო ქმედების გარეშე პასუხისმგებლობის სახეები

მოვალე ბრალეულად დაარღვევს თავის ვალდებულებებს თუ ბრალის გარეშე, ვალდებულების დარღვევა მაინც მართლსაწინაამღვდეგო იქნება.

მაგ: მომეტებული საფრთხის რეალიზციის შედეგად დამდგარი ზიანის დროს, სახეზე საერთოდ არ არის ქმედება, თუმცა ვინაიდან შელახულია მართწერსრიგი, სახეზეა მართლწინააღმდეგობის ელემენტი.

ამდენად, შეიძლება ითქვას, რომ სამოქალაქო სამართალი იცნობს მართლსაწინააღმდეგო ქმედების გარეშე მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესაძლებლობას. ასეთი შემთხვევები შეგვიძლია დავახარისხოთ ორ პირობით კატეგორიად:

1) მართლზომიერი ქმედების შედეგად დამდგარი ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება. ასეთი შემთხვევები გვაქვს უფლების განხორციელების დროს, აუცილებელი მოგერიება(116), უკიდურესი აუცილებლობა (117) თვითდახმარება (118).

2) მომეტებული საფრთხის რეალიზაციის დროს დამდგარი ზიანის ანაზღაურების ვალდებულება. მაგ: სკ-ის 999-ე მუხლი, ავტომობილის ექპსლოატაციის დროს დამდგარი ზიანი იმით ხასიათდება, რომ იგი არ არის გამოწვეული მძღოლის ქმედებით, არამედ იგი გამოწვეულია ადამიანის მიერ უკონტროლი მოვლენით- რა ღონეც არ უნდა მიიღოს ადამიანმა იგი ვერ აღკვეთავს ზიანის დადგომას.

ასეთ შემთხვევებში მართალი სახეზე არ გვაქვს მართლწინააღმდეგობა ქმედება, თუმცა ვინაიდან მომეტებული საფრთხის შედეგად ხდება მართლწესრიგის შელახვა, სახეზეა მართლწინააღმდეგობის ელემენტი, ქმედების გარეშე.