#28799
BLH
Keymaster

იურიდიული პირის ცნება

იურიდიული პირის ცნებას განსაზღვრავს სამოქალაქო კოდექსის 24-ე მუხლი, რომლის მიხედვითაც:

„იურიდიული პირი არის განსაზღვრული მიზნის მისაღწევად შექმნილი , საკუთარი ქონების მქონე, ორგანიზაციული წარმონაქმნი , რომელიც თავისი ქონებით დამოუკიდებლად აგებს პასუხს და საკუთარი სახელით იძენს უფლებებსა და მოვალეობებს,დებს გარიგებებს და შეუძლია სასამართლოში გამოვიდეს მოსარჩლედ და მოპასაუხედ.“

იურიდიული პირი იქმნება ინდივიდის თუ ინდივდთა ნების გამოვლენის და ამ ნების სათანადო სახელმწიფო რეგისტრაციის საფუძველზე.

იურიდიული პირი იქმნება  „განსაზრვრული მიზნის მისაღწევად“ დამფუძნებლები და წევრები ზუსტად ამ მიზნის ირგვლივ ერთიანდებიან და მის რეალიზებას ერთობლივად ახორციელებენ. ეს მიზანი შეიძლება იყოს, როგორც გარკვუელი მოგების მიღება (სამეწარმეო იურიდიული პირები), ისე არასამეწარმეო მიზნები, მაგ: ქველმოქმედება(არასამეწარმეო იურიდიული) პირები.

იურიდიული პირი არის ორგანიზაციული წარმონაქმნი– იურიდიული პირი შეიძლება ჩამოყალიბდეს მხოლოდ კანონით განსაზღვრულ ორგანიზაციულ–სამართლებრივი ფორმით. განსაკუთრებით ეს ეხება კერძო იურიდიულ პირებს. ყველა იურიდიულ პირს უნდა ჰქონდეს კანონით განსაზღვრული საორგანიზაციო სტრუქტურა–მართვის ორგანოები., ამ ორგანოების მეშვეობით ახორციელებს საქმიანობას იურიდიული პირი.

იურიდიული პირი დამფუძნებელებსა და წევრებისგან დამოუკიდებლად ერთვება კერძოსამართლებრივ ურთიერთობებში: დებს გარიგებებს, გამოდის სასამართლოში. იგი დამოუკიდებელი სამოქალაქო სუბიექტია და მისი ყოველი მოქმედება არის დამოუკიდებელი იმ პირებისაგან, რომელმაც დააფუძნეს.

იურიდიული პირის საქმიანობის მომწესრიგებელი წესდებით და კანონმდებლობით, რომლითაც განისაზღვრება მისი ხელმძღვანელობისა და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი ორგანოები და მათი საქმიანობის წესი.

ამავდროულად აღსანიშნავია, რომ იურიდიული პირის ქონება გამიჯნულია, მისი დამფუძნებლების ქონებისაგან და მას დამოუკიდებელი საკუთრების უფლება გააჩნია მათზე. ანუ შეიძლება ითქვას, რომ იურიდიულ პირს აქვს დამოუკიდებელი უფლებაუნარიანობა და ქმედუნარიანობა.

აღსანიშნავია, რომ თვითონ იურიდიული პირი არავის საკუთრება არ არის. დამფუძნებლებს ეკუთვნის მხოლოდ ამ იურიდიული პირის წილები ან აქციები. მაშინაც როცა საქმე სსიპ-თან გვაქვს, რომლის ერთადერთ დამფუძნებელს სახელმწიფო წარმოადგენ, ქონების მესაკუთრე მაინც იურიდიული პირია.

დამოუკიდებელი ქონების არსებობა უკავშირდება იურიდიული პირის დამოუკიდებელი ქონებრივი პასუხისმგებლობის საკითხს. ზოგადი პრინციპის თანხმად, იურიდიული პირი კრედიტორების წინაშე პასუხს აგებს თავისი ქონებით და არა მონაწილეების ქონებით.მოთხოვნები იურიდიული პირის დამფუძნებლებისა თუ წევრების მიმართ შეიძლება მხოლოდ მიმართული იყოს მათ კუთვნილ წილზე (გაკეთებულ შესატანზე, აქციებზე).თუმცა არსებობს გამონაკლისები, რაც დაკავშირებულია ცალკეული იურიდიული პირის ბუნებიდან, ასევე როცა იურიდიული პირის შეზღუდული პასუხისმგებლობა გამოყენებულია არამართლზომიერად მეწილის/აქციონერის მიერ.